Politie noemt het hacken van Sky ECC 'één grote tap op de onderwereld'

Vol trots zijn dinsdag de resultaten van de hack van berichtendienst Sky ECC gepresenteerd op het hoofdbureau van Amsterdam. Werd het kraken van het soortgelijke EncroChat nog bestempeld als een gamechanger, het in handen krijgen van deze informatie beschouwt de politie als de overtreffende trap: "Dit was één grote tap op de onderwereld."

De eerste goudmijn - het kraken van de server van Ennetcom - was al bijna opgedroogd toen in juli 2020 bekend werd dat maandenlang live was meegekeken met de communicatie tussen criminelen via EncroChat. Nu is er de hack van Sky ECC.

Politie en justitie zijn de berichtendienst, die zichzelf als onkraakbaar omschreef en zelfs een beloning uitloofde voor diegene die dat wel zou lukken, ergens vorig jaar binnengedrongen. Wanneer dat precies lukte, is geheim. Het onderzoek loopt namelijk nog. Op dinsdag zijn arrestaties en huiszoekingen in Nederland en België verricht, andere landen volgen op een later moment

Jonne Janssen van de Amsterdamse recherche zegt dat het onderzoek naar Sky ECC in 2018 is gestart. In liquidatieonderzoeken in de hoofdstad viel op dat veelvuldig gebruik werd gemaakt van encryptietelefoons van aanbieder Sky ECC. De server van deze aanbieder, die ergens in Europa zou staan, is dinsdagochtend in beslag genomen. De locatie wordt niet bekendgemaakt.

OM spreekt van een technisch hulpmiddel
Een woordvoerder van het Openbaar Ministerie (OM) laat weten dat justitie dankzij een "technisch hulpmiddel" maanden geleden een berg aan gegevens van Sky ECC-gebruikers in handen kreeg. De sleutel om deze berichten te kunnen inzien, volgde op 15 februari van dit jaar. Vanaf toen was het ook mogelijk om drie weken lang live mee te kijken met de versleutelde communicatie.

Janssen noemt het live kunnen meekijken een mooie bijkomstigheid, maar wel een van secundair belang. Het gaat om 80 miljoen berichten van Nederlandse gebruikers op een totaal van honderden miljoenen die de jackpot vormen.

Dat zijn ruim drie keer zoveel berichten als de 25 miljoen die in handen van de politie kwamen na de hack van EncroChat. Die informatie wordt inmiddels gebruikt in vierhonderd lopende strafzaken. "Reken maar uit", zegt Andy Kraag, hoofd van de Dienst Landelijke Recherche.

Het leverde alleen op dinsdag al 30 aanhoudingen in Nederland en de inbeslagname van 28 vuurwapens in Rotterdam op. Bij eerdere acties werden al 43 personen aangehouden en grote partijen drugs van duizenden kilo's in beslag genomen. In België werden in totaal meer dan 200 panden doorzocht en 48 personen aangehouden.

Het lijdt geen twijfel dat er nog meer zal volgen. Daarnaast is er de overtuiging dat de communicatie ook een rol gaat spelen in lopende strafzaken.

Sky ECC is wereldwijd de grootste aanbieder
Waarom blijven criminelen ondanks eerdere hacks toch gebruikmaken van diensten zoals die van Sky ECC? "Er moet toch gecommuniceerd worden", is het simpele antwoord van Kraag.

Alle ogen zijn al gericht op andere aanbieders van versleutelde communicatie, maar met Sky ECC is wereldwijd de grootste aanbieder onderuitgehaald. In Nederland telt Sky 11.000 gebruikers, wereldwijd zijn dat er ruim 70.000.

"Dit is onomkeerbaar", vervolgt Kraag. "Wat we hebben laten zien, is dat criminelen onterecht denken dat ze onbespied kunnen communiceren en misdaad onbestraft blijft." Niet alleen werden misdaden voorkomen, ook werden de structuur van criminele organisaties en hun werkwijze inzichtelijk gemaakt. "Dit was één grote tap op de onderwereld."

De komende tijd zal in het teken staan van nader onderzoek naar de berichten. Wel is al duidelijk dat er ook nu weer aanwijzingen voor corruptie zijn.