Angst voor beperkte werking AstraZeneca

De vaccinatiecampagne komt ook in Nederland op gang en inmiddels lopen we in op de rest van Europa. Dat is goed nieuws maar ons prikbeleid roept ook vragen op. Bijvoorbeeld bij Gera van de Berg, die ons via het forum vroeg om uit te zoeken of het wel verantwoord is om kwetsbare mensen in te enten met AstraZeneca. 'Ik voel mij dubbel getroffen omdat ik nu een vaccin krijg dat veel minder beschermt en geen vermelding geeft over astma en COPD patiënten', zo schrijft ze.

Het Britse vaccin is een aantal keer negatief in het nieuws geweest en daardoor heeft het imagoschade opgelopen, vertelt de Duitse regioburgemeester Ralf Reinhardt aan de NOS. Reinhardts regio had 280 AstraZeneca prikken per dag ter beschikking. Er werden echter slechts 50 afspraken gemaakt, waarvan de helft niet kwam opdagen. 'In de media is AstraZeneca ten onrechte een tweederangs vaccin genoemd. Dat heeft mensen terughoudend gemaakt', aldus Reinhardt.

Het RIVM schat dat het middel een werkzaamheid heeft tussen de 60 en 80 procent. De prikken van Pfizer/BioNTech en Moderna stijgen daar ver bovenuit en bieden voor 90 procent bescherming. De drie vaccins worden tegelijk ingezet, ook bij de groep mensen met een kwetsbare gezondheid. En dat baart onder andere Gera zorgen.

Begrijpelijk maar niet terecht
Drs. Lennart Conemans, longarts in het MUMC+, noemt die bezorgdheid begrijpelijk. Hij ziet in zijn spreekkamer dat mensen met een kwetsbare gezondheid heel bang zijn om besmet te worden. Om ziekte te voorkomen isoleren zij zichzelf soms tot het extreme toe. 'Ik kan me indenken dat deze groep er moeite mee heeft om een werkzaamheid van 60 procent als voldoende te zien om uit dit isolement te stappen.'

Hoewel hij de bezorgdheid begrijpt is deze niet geheel terecht, vindt Conemans. Hij legt uit dat een effectiviteit van zestig procent niet slecht is en dat je de precieze werking vaak pas goed ziet nadat een vaccin breed is ingezet in de praktijk.

Zo groot mogelijke groep
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport stelt dat het vooral belangrijk is om een zo grote mogelijke groep binnen de kortst mogelijke tijd te vaccineren. 'Als we alleen op de vaccins van BioNTech/Pfizer en Moderna wachten, dan duurt dat te lang. Vaccins die zijn goedgekeurd, moeten zo snel mogelijk kunnen worden ingezet. Daar heeft uiteindelijk iedereen baat bij', zegt een woordvoerder van het ministerie.

Deze strategie, waarbij gesteld wordt dat een vaccin beter is dan geen vaccin, is volgens Conemans pragmatisch en noodzakelijk. 'Er heerst schaarste en we vaccineren tegen de achtergrond van een wereldwijde pandemie. Daarbij zie je het grootste resultaat van een vaccin pas wanneer een grote groep ingeënt is.' Het tempo van prikken is daarom belangrijker dan de procentuele werkzaamheid van het vaccin waarmee geprikt wordt.

Vaccin beschermt ook tegen heftige ziekte
Het is belangrijk te weten dat volgens Conemans een prik er naar verwachting ook voor zorgt dat je minder ziek wordt van corona. Deze kans op verminderde ziekte wordt niet meegenomen in het effectiviteitspercentage maar speelt volgens Conemans wel een grote rol in de vaccinatiestrategie.

'Het effect van verminderde symptomen is moeilijker definitief uit trials te concluderen, maar naast theoretische gronden zijn hier wel aanwijzingen voor.' Van de testgroep die een placebo kreeg werden tien mensen met corona opgenomen in het ziekenhuis van de groep die AstraZeneca kreeg waren dat er nul. 'Dat kan een geruststelling zijn voor mensen met een kwetsbare gezondheid die vooral bang zijn voor een heftig ziektebeloop', vertelt Conemans.

Naleven van maatregelen blijft essentieel
Vanwege het belang van grootschalige bescherming blijft het ontzettend belangrijk om de voorgeschreven maatregelen na te leven stelt, Conemans. Het is namelijk nog niet bekend of een gevaccineerd individu corona wel door kan geven.

Het is dus niet zo dat je meteen terug kunt naar een leven zonder maatregelen wanneer je geprikt bent. Volgens Conemans kunnen we de huidige manier van leven pas achter ons laten wanneer we het effect van vaccinatie terugzien in de samenleving. Zijn advies is dan ook om je altijd aan het overheidsbeleid aan te houden.