Toezichthouders AIVD en MIVD fel tegen aanpassing inlichtingenwet

De toezichthouders van inlichtingendiensten AIVD en MIVD zijn fel tegen de aangekondigde aanpassing van de inlichtingenwet die hun rol zal beperken. Het kabinet kondigde vrijdag aan de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten aan te passen na een kritisch rapport van een evaluatiecommissie.

Voorzitter Mariëtte Moussault van de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) en voorzitter Nico van Eijk van de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) waarschuwen voor een 'uitholling' van hun bevoegdheden. CTIVD en TIB zijn bang met de wijzigingen hun controlerende functie te verliezen, ten koste van de privacy van burgers.

De wet, die in 2017 van kracht werd, geeft inlichtingendiensten AIVD en MIVD meer opsporingsmogelijkheden. Een van de meest bekritiseerde bevoegdheden is die om zogenoemde bulkdata te verzamelen: grote hoeveelheden data, waar ook gegevens tussen zitten van mensen die geen onderdeel van het onderzoek zijn. De commissie die de wet evalueerde, adviseerde het kabinet het verzamelen van die bulkdata meer aan banden te leggen en de regels rondom de uitwisseling van gegevens met andere landen aan te scherpen.

Bij het verzamelen van de bulkdata maakt de TIB de afweging welke gegevens worden geselecteerd, welke worden weggegooid, en of dat gedeeld wordt met andere landen. In 2020 concludeerde de CTIVD dat de gegevens van miljoenen burgers te lang werden bewaard, wat in strijd is met de veiligheidswet.

Voorzitter van TIB Moussault zegt zelfs haar functie neer te leggen als deze wijzigingen worden doorgevoerd. "Op het moment dat ik geen normale toets kan doen op proportionaliteit word ik een stempelmachine. Dat ga ik niet doen", zegt ze in NRC.

CTIVD-voorzitter Van Eijk waarschuwt dat Nederland door de nieuwe maatregelen in de Europese achterhoede terechtkomt. "Het is aan de wetgever om te bepalen of Nederland bij de top hoort of alleen aan de minimale Europese normen voldoet."