Rutte mikpunt in tv-debat, maar alleen vragen 'toeslagenouder' lijken hem te raken

In het eerste grote tv-debat tussen de lijsttrekkers in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen werd duidelijk dat VVD-leider en demissionair premier Mark Rutte de meest geliefde tegenstander is. Van zijn politieke tegenstanders had Rutte niet veel te vrezen, het werd pas spannend toen een gedupeerde ouder van de toeslagenaffaire hem onder handen nam.

"Waarom denkt u dat u kunt blijven zitten als eindverantwoordelijke in de toeslagenaffaire?" zei Kristie Rongen, een van de slachtoffers van de toeslagenaffaire, toen ze zondagavond tegenover Rutte stond. "U hebt mij in de steek gelaten voor eigen gewin."

"Wauw", kon Rutte alleen uitbrengen toen Rongen klaar was. Wat volgde was een opsomming van hoe vreselijk het toeslagenschandaal was voor de gedupeerden en dat er wordt gewerkt aan een oplossing.

Maar opstappen? Dat ook weer niet. Rutte had "afgewogen" dat er de afgelopen tien jaar ook veel dingen goed zijn gegaan onder zijn leiding. "Ik heb per saldo besloten om door te gaan." Rutte kwam verder nauwelijks in de problemen in de debatten met andere lijsttrekkers op basis van verschillende stellingen.

Er werd uitgekeken naar 'nieuwe gezichten' Hoekstra en Kaag
Het was een nieuwe methode van het RTL-verkiezingsdebat zondagavond. Iedere lijsttrekker kreeg een confronterende vraag van een betrokken burger. Dat gaf soms spanning. De lijsttrekkers kennen elkaar al door en door.

PVV-leider Geert Wilders staat bijvoorbeeld al vijftien jaar aan het roer van zijn partij. Zijn verwijt aan het begin van het debat dat de VVD en het CDA de zorg kapot hebben bezuinigd en dat de coronacrisis er daarom onnodig hard inhakt, is bekend terrein.

Toch werd er uitgekeken naar de relatief nieuwe gezichten van CDA-leider Wopke Hoekstra en D66'er Sigrid Kaag. Zij hadden zich niet eerder op zo'n groot podium laten zien, in ieder geval niet in deze samenstelling.

Ook deze sneer van Hoekstra deert Rutte niet
Het was voor Hoekstra, die als enige steeds in de camera keek zodra hij aan het woord was, het moment om zich wat feller af te zetten tegen Rutte, de man om te verslaan deze verkiezingen. De VVD staat al maanden soeverein aan kop in iedere peiling en de populariteit is sinds de coronacrisis alleen maar gegroeid.

Maar het schemerde al eerder door dat de VVD een stevige strijd met het CDA afhoudt. Ook toen Hoekstra Rutte zondagavond "ongeloofwaardig" noemde en hem verweet "het hardst te vechten voor de slechtste onderwerpen", volgde geen reactie. Stilzitten en geen gekke dingen doen, lijkt de tactiek van de VVD.

Kaag had met Wilders de traditionele opponent van D66 gevonden. Haar voorganger Alexander Pechtold zocht de PVV-leider jarenlang regelmatig op in debatten. De harde confrontaties die volgden konden op goedkeuring rekenen bij beide achterbannen.

"U voert bewust een discriminerende politiek", beet Kaag Wilders toe. En toen de PVV'er het opnam voor Zwarte Piet: "U hebt er plezier in te kwetsen, met die zielige Zwarte Piet van u."

'Wij zaten als ratten in de val'
De lijsttrekkers waren het gezamenlijk eens dat de rekening van de crisis in eerste instantie vooral bij de allerrijksten komt te liggen. Dat lag kennelijk gevoelig bij de VVD, want Rutte haastte zich na het debat via Twitter te melden dat de partij tégen belastingverhoging is. "Ook niet voor de rijkeren."

Rutte kwam er daardoor tijdens het debat mee weg. Het verwijt van de gedupeerde ouder Rongen aan het adres van de VVD-leider zal misschien nog wel even blijven hangen bij de kijker. "Wij zaten als ratten in de val. En daar bent u ook schuldig aan."