Huizen verwarmd op waterstof: hoe ziet de toekomst eruit?

Met het oog op een aardgasvrij Nederland in 2050 wordt er tegenwoordig druk gekeken naar alternatieven. Een belangrijke ontwikkeling daarbij is het gebruik van waterstof als energiedrager. Welk verschil gaat dat maken en hoe ver zijn we inmiddels?

Een volledig schone verbranding én transport via bestaande leidingen. Waterstof klinkt als een ideale vervanging van aardgas, maar zo simpel is het niet. Om te beginnen is er energie nodig om waterstof te krijgen en daar komt tegenwoordig vaak CO2-uitstoot bij kijken. Grijze waterstof wordt dat genoemd. Om de productie volledig groen te maken moet het element via duurzame elektriciteit worden verkregen.

Noordzee voor grootschalige productie en opslag
De Nederlandse Organisatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO) schrijft dat de Noordzee, met uitbreidende windmolenparken en lege gasvelden, geschikt is voor de productie en grootschalige opslag van groene waterstof. Toch is dat nog geen project voor de nabije toekomst, weet Frank van Alphen. Als netstrateeg voor netbeheerder Stedin onderzoekt hij waar de mogelijkheden voor waterstof precies liggen.

"Waterstof is niet dé oplossing voor de energietransitie", maakt Van Alphen duidelijk. "Wij verwachten als netbeheerders dat het voor 2030 geen grote rol gaat spelen in de gebouwde omgeving. Maar dat betekent dat we nu wel vol aan de slag moeten, zodat we precies weten wat erbij komt kijken. We willen waterstof als volwaardige optie neer kunnen zetten, naast warmtenetwerken en elektrische warmtepompen."

Van Alphen legt uit dat de energie-aanpak per locatie verschilt. "Alles omkantelen naar één oplossing is niet haalbaar. Om volledig elektrisch te gaan hebben sommige woningen bijvoorbeeld veel aanpassingen nodig. En een warmtenet is weer lastig als huizen ver uit elkaar staan. Het energie-aanbod zal dus veel minder een eenheidsworst worden dan nu. Vooral oudere woningen, die heel moeilijk te verduurzamen zijn, lijken interessant voor een waterstofinstallatie."

Pionieren met eerste woonwijken
Op verschillende plekken in Nederland wordt er inmiddels getest met die nieuwe energievorm. Zo werden Uithoornse sloopwoningen in december tijdelijk omgebouwd. In Hoogeveen worden al grotere plannen gemaakt. Daar moet volgend jaar een nieuwbouwwijk op waterstof worden aangesloten, gevolgd door een bestaande wijk.

"Er wordt tegenwoordig heel veel gepraat over waterstof", aldus Kees Boer, projectleider van de wijken in Hoogeveen. "Maar tot nu toe is er nog weinig in de praktijk gebracht. We merken dat je die actie echt nodig hebt om de reikwijdte van de problematiek op tafel te krijgen."

'Alles moet net zo veilig en betrouwbaar zijn als bij aardgas'
Boer vertelt ook over de huidige gaswet, waar waterstof nog niet in is opgenomen. "Alle afspraken rondom aardgas die nu helder zijn, zoeken we opnieuw uit voor waterstof. Denk aan het transport of de verzekerbaarheid van een huis. Alles moet net zo veilig en betrouwbaar zijn als bij aardgas."

Intussen is er ook draagvlak nodig. "We houden daar veel contact over met bewoners", zegt Boer. "De meeste zorgen en vragen die we krijgen, zijn gericht op de kosten. In ons geval kunnen we de volledige transformatie betalen uit de rijkssubsidie die we onlangs kregen toegewezen. Maar later zal de waterstofprijs waarschijnlijk ook zakken ten opzichte van aardgas."

"Die langere termijn blijft moeilijk in te schatten. In deze fase willen we waterstof vooral aantrekkelijker maken en aan Nederland een extra optie geven voor verduurzaming van bestaande wijken", besluit Boer.