Biden direct van start: terug in klimaatverdrag en mondkapjesplicht

Joe Biden heeft woensdag in de eerste uren van zijn termijn als president van de Verenigde Staten vijftien presidentiële decreten ondertekend, onder meer op het gebied van klimaat en immigratie. Daarmee zijn verschillende omstreden beleidsmaatregelen die onder zijn voorganger Donald Trump werden ingevoerd weer teruggedraaid.

Een van de decreten die Biden tekende zorgt ervoor dat de Verenigde Staten weer terugkeren in het klimaatverdrag van Parijs. Trump besloot in juni 2017 om uit het Klimaatakkoord te stappen. Dat kon pas vanaf november 2019 en met inachtneming van een overgangstermijn van een jaar. Vanaf 4 november 2020 - de dag van de presidentsverkiezingen - maakten de VS niet langer deel uit van de wereldwijde coalitie tegen de opwarming van de aarde.

Biden trok daarnaast de vergunning in voor de aanleg van de omstreden Keystone XL-oliepijpleiding tussen Canada en de VS. De Canadese premier Justin Trudeau reageerde woensdag teleurgesteld op dit besluit en stelde dat dit duizenden banen aan beide kant van de grens zal kosten. Wel verwelkomde Trudeau de andere beslissingen van Biden op het gebied van klimaat.

Biden zette woensdag ook direct een punt achter het inreisverbod uit verschillende overwegend islamitische landen, dat onder Trump was ingevoerd. Hierdoor konden inwoners uit verschillende landen niet meer naar de VS reizen. Het was één van de eerste decreten die Trump in 2017 tekende die tot massale protesten leidde. Biden maakte daarnaast een einde aan de noodtoestand aan de Mexicaanse grens. Die was uitgeroepen om budget vrij te maken voor de omstreden grensmuur.

President Biden besliste woensdag ook dat een mondkapje verplicht wordt in alle gebouwen van de federale overheid en op federale grond. Al tijdens de verkiezingscampagne beloofde Biden strengere maatregelen om het coronavirus aan te pakken. In aanvulling daarop hervat de VS ook weer de bijdrage aan de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO).

Het is gebruikelijk voor presidenten om direct aan het begin van een termijn per decreet verkiezingsbeloftes in te lossen. Ze kunnen per decreet invullen hoe overheidsinstanties het beleid in de praktijk moeten uitvoeren. Een decreet is geen wet en hoeft dus niet eerst langs het Congres. Dit geeft presidenten veel macht.

Trump liet aardige brief achter voor Biden
Biden zei woensdag dat zijn voorganger Donald Trump een brief heeft achtergelaten voor hem in het Witte Huis. Die was volgens Biden zeer genereus, maar omdat het om een persoonlijke brief gaat wil hij over de inhoud niets kwijt. "Omdat het privé is, praat ik er pas over als ik er met hem over heb gesproken", citeerde nieuwszender CNN de president, kort na diens intrek in het Witte Huis.

Het is traditie dat de vertrekkende president een memo achterlaat voor de volgende. De vraag was of Trump ook met die traditie zou breken. Hij weigerde namelijk bij de beëdiging van Biden te zijn en ook om hem in het Witte Huis te begroeten. Dat was in 150 jaar niet gebeurd.