Kabinet scherpt toezicht op voedingssupplementen aan na uitzending Radar

Het ministerie van Medische Zorg en Sport gaat strakker toezicht houden op de markt van de voedingssupplementen. Naar aanleiding van een uitzending van Radar in 2019 over borstvergrotende pillen zijn Kamervragen gesteld, die uiteindelijk hebben geleid tot een aangescherpt beleid. Zo wordt er onder andere een lijst met verboden stoffen opgesteld die toezicht en handhaving makkelijker moet maken.

De uitzending van Radar behandelde de producten Bigger Breast en BreastGro. Deze supplementen bevatten fyto-oestrogenen (plantaardige vrouwelijke hormonen), waarvan werd beweerd dat het de borsten van vrouwen zou laten groeien.

Radar liet in de uitzending zien dat dit helemaal niet klopt, en dat het zelfs nadelige gezondheidseffecten kan hebben. 'Denk aan ontregeling van de menstruatiecyclus en zelfs een verhoogd risico op borstkanker. De langetermijnrisico's van dit soort supplementen zijn eigenlijk nog nooit onderzocht', zei hoogleraar toxicologie Majorie van Duursen destijds.

De producten konden ondanks de risico's gewoon worden verkocht en er was op dat moment geen wetgeving waarmee de supplementen verboden konden worden.

Kamervragen na Radar-uitzending
Naar aanleiding van deze uitzending heeft Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA) Kamervragen gesteld aan Bruno Bruins, toenmalig minister van Medische Zorg en Sport. Hierin vraagt ze hoe het kan dat een onveilig product op de Nederlandse markt te koop is en wat de minister hieraan wil gaan doen.

De minister legt in zijn antwoorden uit dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) voedingssupplementen moeilijk op voorhand kan verbieden. De verantwoordelijkheid voor de veiligheid van producten ligt volgens de wet namelijk bij de fabrikant. Bedrijven mogen geen onveilig product op de markt brengen, maar de producten worden hier niet vooraf op getoetst door de NVWA. Als er geen verboden stoffen in het product zitten, kan het dus gewoon op de markt komen. De NVWA kan dan pas optreden op het moment dat is bewezen dat een product schadelijk is, maar dan is een product mogelijk al veelvuldig verkocht.

'Naar aanleiding van de Radar-uitzending heb ik het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevraagd een literatuuronderzoek te doen naar recente onderzoeken over gezondheidseffecten van deze supplementen bij de mens. Afhankelijk van de uitkomst hiervan kijk ik naar mogelijke vervolgstappen', schreef Bruins.

Kabinet scherpt toezicht aan
Ruim een jaar later, in december 2020, kondigt de huidige minister Tamara van Ark in een Kamerbrief aan dat het toezicht op de voedingssupplementen wordt aangescherpt. 'De NVWA kan op dit moment minder efficiënt en effectief toezicht houden, omdat voor slechts een beperkt aantal stoffen specifieke verboden of normen zijn vastgelegd in de Europese of nationale wetgeving', stelt ze.

'Daarom wordt als onderdeel van de aanpak voedingssupplementen gestart met het opstellen van een nationale lijst met onveilige stoffen die de komende jaren verder zal worden uitgebreid en die de NVWA kan gebruiken in het toezicht', schrijft Van Ark. Dit moet ook voor bedrijven duidelijkheid bieden over welke stoffen wel en niet gebruikt mogen worden. De lijst zal in de loop van 2021 vorm krijgen en door de NVWA worden gebruikt bij het houden van toezicht.

Verder stelt Van Ark dat samen met Europese lidstaten wordt aangedrongen op het vaststellen van maximale toegestane hoeveelheden voor vitamines en mineralen in voedingssupplementen. Ook blijft de NVWA toezicht houden op internethandel van voedingssupplementen. Tot slot wordt er gekeken naar de mogelijke introductie van een notificatiesysteem voor voedingssupplementen die in Nederland op de markt worden gebracht.

'Mensen moet erop kunnen vertrouwen dat ze geen rotzooi kopen'
In een reactie is Lilianne Ploumen positief over het aangekondigde beleid: 'Het is goed om te zien dat het kabinet de zorgen van de PvdA serieus neemt en het toezicht op deze en alle andere voedingssupplementen aanscherpt. Er gaat een miljoenenindustrie schuil achter pillen, die niet alleen vaak geen effect hebben, maar mogelijk ook schadelijk zijn voor de gezondheid. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat ze in de winkel of online geen rotzooi kopen'.

Bekijk hieronder het fragment terug uit onze uitzending over de borstvergrotende pillen.