Sprinkhanen en politieke hoop: het opmerkelijkste klimaatnieuws van 2020

Een gortdroge lente, ongekende bosbranden in de Verenigde Staten, hitte in het noordpoolgebied en het warmste jaar ooit gemeten. China en tal van andere landen willen klimaatneutraal worden en duurzame energie groeit als kool, terwijl oliebedrijven in zwaar weer komen. Het is een kleine greep uit onze selectie. Maar het belangrijkste klimaatnieuws van 2020 gaat over iets anders: geld.

2020 was natuurlijk het jaar van de coronacrisis. Maar ook het klimaat stond niet stil. Het regende records in binnen- en buitenland, en 2020 ligt zelfs op koers om het warmste jaar ooit gemeten te worden - zowel in Nederland als wereldwijd. Daar komen we zo op.

In Nederland was het vanaf de start raak: we beleefden de zachtste januari en februari. Februari brak bovendien het regenrecord. Halverwege maart, Nederland ging net in een gedeeltelijke lockdown, sloeg het weer om en verruilden we regen voor kraakheldere hemels en een zonovergoten lente - die al snel leidde tot droogte. Ook dat werd een record: nooit eerder begon de Nederlandse zomer met zo'n groot neerslagtekort als dit jaar. Slecht nieuws voor de natuur.

Toch brachten die weerrecords ook goed nieuws. Al in april werden records voor zonnestroom gebroken: er liggen in Nederland dan ook bijna 50 procent meer zonnepanelen dan vorig jaar. En toen in augustus een zomerstorm overtrok, ging het groenestroomrecord opnieuw aan flarden, want er kwamen in 2020 ook nieuwe windparken bij, op zee.Bosbranden, sprinkhanen en hitte op de Noordpool
Ook mondiaal was het een mengeling van weersextremen en opmerkelijk energienieuws. Australië begon het jaar met verwoestende bosbranden. En Oost-Afrika met stortregens en overstromingen, die de aanzet gaf tot een maandenlange sprinkhanenplaag, die zich verspreidde over drie continenten.

Californië wordt al jaren geplaagd door toenemende bosbranden, maar het waren er nooit zoveel als dit jaar: het oude record uit 2018 werd verdubbeld. In de zomer was ook de hitte in Siberië ongekend - hitte die zich weinig aantrok van de poolcirkel. Als gevolg was het Russische deel van de Noordpool eind oktober nog grotendeels ijsvrij. Opnieuw: ongekend.

Dat het niet gaat om kleine incidentjes, blijkt uit de wereldgemiddelde temperatuur. Begin mei berichtten we al dat 2020 op weg was om het heetste jaar ooit gemeten te worden. Het blijft erom spannen: het Amerikaanse klimaatinstituut NOAA geeft het een kans van 55 procent; de metingen voor december zijn nog niet compleet. In Nederland wordt 2020 samen met 2014 het gedeeld warmste jaar.

Kolentijdperk komt ten einde, vraag naar olie zakt
Door prijsdalingen is duurzame energie wereldwijd in een stroomversnelling beland. Maar in de energiewereld zijn andere grote ontwikkelingen gaande. Zo trekt Azië de stekker uit steenkool: Japan en Zuid-Korea waren mondiaal de grootste financiers van kolencentrales, maar stoppen daarmee, net als China. En ook Pakistan gaf onlangs te kennen geen heil meer te zien in deze meest klimaatbelastende fossiele brandstof.

Het Internationaal Energieagentschap (IEA) concludeerde vorige maand dat zon en wind samen (voor de stroomvoorziening) binnen drie jaar aardgas inhalen en een jaar later ook steenkool. Ook oliebedrijven komen in zwaar weer: analisten denken dat de piek in de olieproductie inmiddels achter ons ligt en dat de vraag naar olie steeds kleiner zal worden. Het vergroot de concurrentiestrijd, die in 2020 wordt getekend door kelderende aandelenkoersen.