AP waarschuwt supermarkt die gezichtsherkenning weer in wilde zetten

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een Jumbo-supermarkt in Alphen aan den Rijn een formele waarschuwing gegeven vanwege de inzet van gezichtsherkenning, zo maakt de AP dinsdag bekend. De winkel gebruikt het systeem sinds december vorig jaar niet meer, maar had de wens het weer in te schakelen.

De supermarkt kwam eind vorig jaar in het nieuws omdat ze gezichtsherkenning gebruikte bij de twee ingangen. Hiermee werden klanten en personeel beschermd en kon winkeldiefstal worden tegengegaan, aldus de winkel.

Camera's waren gekoppeld aan een systeem dat gezichten registreerde en vergeleek met gezichten die in een databank met mensen met een winkelverbod stonden. Gezichten van mensen zonder winkelverbod werden na enkele seconden gewist.

Sinds december vorig jaar wordt het systeem niet meer gebruikt. De AP vroeg destijds meer informatie op. In geleverde documenten sprak de supermarkteigenaar de wens uit het systeem weer te gebruiken. De AP heeft de winkel daarom nu een brief gestuurd met een waarschuwing om dat niet te doen.

"Het mag niet gebeuren dat deze supermarkt, of een andere winkel in Nederland, zomaar gezichtsherkenning inzet", zegt AP-vicevoorzitter Monique Verdier. "In de meeste gevallen is het gebruik van deze techniek buiten de huiselijke sfeer dan ook verboden."

Supermarkt wil uitzonderingspositie
De supermarkt zal de systemen niet weer inschakelen. Wel blijft de winkel van mening dat een supermarkt een uitzonderingspositie heeft, omdat supermarken "cruciale locaties zijn van en in de samenleving, waar veiligheid een bijzondere urgentie moet hebben".

Een uitzondering voor de inzet van gezichtsherkenning zonder toestemming van mensen mag volgens de wet alleen bij een "zwaarwegend algemeen belang", maar daarvoor komt de winkel volgens de AP niet in aanmerking. "Helaas wordt het probleem van diefstal onvoldoende erkend", schrijft supermarktdirecteur Edwin ten Brink in een verklaring. Volgens hem heeft bijna elke supermarkt last van winkeldiefstal en gaat dit in twee derde van de gevallen gepaard met agressie en geweld.

'Geen zwaarwegend algemeen belang'
Een AP-woordvoerder zegt echter dat de toezichthouder zich op de wet moet baseren. "In de toelichting wordt één voorbeeld genoemd van een uitzondering vanwege zwaarwegend algemeen belang. De lat voor zo'n uitzondering ligt hoog. Zo mogen biometrische gegevens worden gebruikt bij de beveiliging van een kerncentrale. Daarbij is het zwaarwegend algemeen belang duidelijk, en dit valt in een andere categorie dan winkeldiefstal."

De AP waarschuwt dat er voorzichtig met gezichtsherkenning moet worden omgesprongen. "Anders gaan we stapje voor stapje richting een surveillancemaatschappij."

De supermarkt zegt echter dat de wet niet duidelijk is en ruimte laat voor haar interpretatie van zwaarwegend algemeen belang. Supermarkten spelen een cruciale rol in de samenleving en de beveiliging daarvan overstijgt volgens de winkel dus het individuele belang. De supermarktbranche heeft ter verduidelijking input geleverd aan de wetgever, in de hoop dat daarover meer duidelijkheid komt.