NL-Alert-testbericht verzonden: dit moet je weten

Als het ooit helemaal misgaat in Nederland is er één technologie die zeventien miljoen Nederlanders daarvan op de hoogte kan stellen: NL-Alert. Dit moet je erover weten.

Als alles goed is gegaan, ontving je maandagmiddag stipt om 12.00 uur op je smartphone een bericht met de tekst: "Dit is een NL-Alert-controlebericht. U hoeft niets te doen."

De overheid verstuurt elk half jaar zo'n controlebericht. De check is vergelijkbaar met de maandelijkse test van de sirenes.

NL-Alert is een systeem dat de overheid gebruikt om burgers voor gevaar te waarschuwen. Het systeem wordt ingezet bij bijvoorbeeld een aanval van een buitenlandse macht, een natuurramp of bij extreme drukte in de stad.

Dit jaar werd op 22 maart een NL-Alert uitgestuurd om mensen te wijzen op de belangrijkste instructies om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. De melding werd landelijk verspreid vanuit het Nationaal CrisisCentrum (NCC) in Den Haag.

In het bericht stond bijvoorbeeld het advies om 1,5 meter afstand tot anderen te houden. Ook werd ontvangers gevraagd thuis te blijven bij verkoudheids- of griepklachten.

Hoe werkt het NL-Alert?
NL-Alert werkt op basis van cellbroadcast. Dat is een gsm-standaard die ergens tussen mobiele telefonie en sms in zit. Met de techniek kunnen berichten ook naar telefoons worden verstuurd als het netwerk bijvoorbeeld overbelast is.

De overheid zette in 2008 voor het eerst stappen richting de inzet van het NL-Alert. Het jaar erop moesten de eerste tests uitgevoerd worden, maar de praktijk bleek weerbarstig.

Daarom werd het NL-Alert pas eind 2012 in gebruik genomen. In december van dat jaar werd het eerste bericht verstuurd. Daarmee werden mensen gewaarschuwd voor een brand in de Groningse plaats Tolbert.

Bereikt het NL-Alert iedereen in Nederland?
In principe is het NL-Alert ingericht voor Nederlanders met een mobiele telefoon. Inwoners zonder mobiele telefoon ontvangen het bericht niet.

Wel wordt het NL-Alert op steeds meer openbare plekken getoond. Zo worden de berichten inmiddels ook verzonden naar bushaltes, zodat mensen zonder telefoon de tekst daar kunnen lezen. Dit keer worden de testberichten voor het eerst ook op NS-informatieschermen getoond.

Het vorige controlebericht werd op 8 juni van dit jaar verzonden. Het bericht werd door 90 procent van de Nederlanders van 12 jaar en ouder op de mobiele telefoon ontvangen. Het bereik onder ouderen lag ook hoog: driekwart van de 75-plussers ontving het controlebericht.

Werkt het NL-Alert al perfect?
Het NL-Alert werkt doorgaans zoals het hoort, al zijn er vaak nog gebruikers die het bericht helemaal niet ontvangen.

In het verleden gebeurde dat bijvoorbeeld in Flevoland, waar een onderzoek werd ingesteld. Ook in Noord-Brabant en Utrecht werd al eens naar dergelijke problemen gekeken.

Daarnaast zijn er gevallen bekend waarbij ontvangers niet één, maar soms wel tien meldingen tegelijk kregen. De oorzaak daarvan is niet bekend.

Hoe kun je het NL-Alert instellen op je telefoon?
Bij de meeste telefoons staat de mogelijkheid om NL-Alerts te ontvangen standaard ingeschakeld. Op smartphones van bijvoorbeeld Apple en Samsung gebeurt dat automatisch.

Wil je controleren of jouw telefoon NL-Alerts ondersteunt? Ga dan op Android naar Instellingen > Draadloos netwerken > Meer > Nooduitzendingen. Heb je een iOS-toestel? Ga dan naar Instellingen > Berichtgeving > Noodmeldingen.

De menu's kunnen overigens per telefoon verschillen. Op de website van NL-Alert staat een overzicht met veelgestelde vragen en verwijzingen naar instructies, om je telefoon handmatig kunt configureren.

Bestaat er ook een NL-Alert-app?
Eerder dit jaar is een officiële NL-Alert-app uitgebracht. De app is een aanvulling op het bestaande systeem voor het NL-Alert en is in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid door een externe partij ontwikkeld. Met de app kunnen gebruikers pushberichten over noodsituaties ontvangen.

In april bleek echter dat een datalek in de app was ontdekt. Daardoor zijn locatiegegevens en mogelijk andere persoonsgegevens van gebruikers bij een externe notificatiedienst terechtgekomen.

Minister Ferd Grapperhaus schreef eerder in een brief aan de Kamer dat hij de dienst heeft verzocht de verzameling van data via de app "per direct te staken en de al verzamelde data te vernietigen". Ook is het datalek gemeld bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP). Gebruikers werd aangeraden de app te verwijderen.