Waarom heet mijn broodbeleg 'fruitspread' en niet gewoon jam?

Een margarine-achtig smeersel dat geen margarine heet, een saus die naar mayonaise ruikt maar geen mayonaise is, een cacaopoeder waar je geen chocolademelk mee kunt maken: waarom hebben deze producten niet gewoon de naam die je verwacht?

Het Calvé-product Licht & Romig staat in de supermarkt tussen de mayonaises, maar wordt door de fabrikant zelf niet als zodanig aangeduid. Jumbo Biologisch Fruitbeleg lijkt verdraaid veel op jam, en staat zowel op de website als in de winkel tussen de jams, maar mag zelf niet zo genoemd worden. En zo zijn er meer voorbeelden van supermarktproducten die sterk lijken op levensmiddelen die je al kent, maar die toch nét niet in die categorie vallen.

We gingen naar de supermarkt, kozen een paar van zulke artikelen uit en vroegen de fabrikanten naar de redenen hierachter. Spoiler: het is meestal een kwestie van wettelijke voorschriften.

Waarom is Blue Band Goede Start! geen boter (of halvarine, of margarine)?
Blue Band Goede Start! is een smeerproduct voor op brood. Dat smaakt daardoor wat minder droog, en het is handig als je wil dat je hagelslag erop blijft plakken. Wat dat betreft lijkt het nogal op boter. Blue Band noemt dit zelf echter geen boter, dus waar valt het dan onder? Margarine? Halvarine? Of toch iets anders? Om deze vraag te beantwoorden is het goed om eerst eens te kijken wat eigenlijk het verschil is tussen boter, margarine en halvarine.

Boter is harder dan halvarine of margarine en bevat melkvet - 80 tot 90% om preciezer te zijn; wettelijk is minimaal 82% vereist.

Halvarine en margarine worden niet gemaakt van melkvet maar van plantaardige oliën en vetten. Met 80% bevat margarine iets minder vet dan boter, maar nog altijd twee keer zo veel als halvarine (40%).

Met dit in het achterhoofd bellen we de klantenservice.

Blue Band: 'Blue Band Goede Start! valt nergens onder. Blue Band Goede Start! is Blue Band Goede Start! Het bevat te weinig vet om margarine of halvarine te mogen heten.'

Dat klopt inderdaad: het product bevat 38% vet, dus 2% minder dan halvarine.

Waarom is Jumbo Biologisch Fruitbeleg geen jam?
Iets anders dat je op je boterham kunt doen, is Biologisch Fruitbeleg van Jumbo. Dit is zoet, gemaakt van vruchten, smeerbaar en verkrijgbaar in verschillende smaken. Net als jam, zeg maar. Dus waarom is het dan tóch geen jam?

We vragen het aan de supermarkt zelf.

Jumbo: 'Aan het fruitbeleg zijn ingrediënten toegevoegd die ervoor zorgen dat dit product geen jam meer genoemd mag worden, zoals appelconcentraat, citroenconcentraat, zuurteregelaar. Dit is zo bepaald in het Warenwetbesluit verduurzaamde vruchtenproducten 2002.'

In hetzelfde schap als het 'fruitbeleg' en de jam vind je ook nog weleens varianten als 'halva jam' en 'extra jam'.

Jumbo legt desgevraagd uit: 'Het verschil tussen halva jam, extra jam en gewone jam is ook te vinden in het Warenwetbesluit. Bijvoorbeeld: halva jam is hetzelfde als jam maar bevat een verlaagd suikergehalte ten opzichte van jam.'

Op de website van Jumbo staan de verschillende soorten biologisch fruitbeleg nochtans ingedeeld onder Zoet broodbeleg - jam.

Daarover zegt Jumbo: 'De consument moet voor aanschaf van het product correct worden geïnformeerd over het product. In de winkel is dit door middel van de productverpakking en online zijn dit de teksten op de website (die weer van de verpakking vandaan komen). Een zoekterm online of schapplaats heeft hiermee niets te maken. Dit is meer ingedeeld op gebruiksmoment.'

Waarom is Hero Fruitpasta geen jam?
Ook Hero heeft zijn jam-variant Fruitpasta bewust geen jam genoemd, maar om een andere reden dan Jumbo.

Hero: 'In jam moet volgens de Warenwet minimaal 60 gram suiker per 100 gram zitten. 100 gram Hero Fruitpasta bevat 53 gram suiker.' 7 gram te weinig dus.

Waarom is Calvé Licht & Romig geen mayonaise?
Ondertussen heeft Calvé een saus in de schappen staan die eruitziet als mayonaise, ruikt als mayonaise en ook enigszins smaakt als mayonaise, maar die toch anders heet, te weten: Licht & Romig.

Unilever, waar Calvé onder valt, vertelt ons de reden: 'Mayonaise is een beschermde productaanduiding en dient volgens de Nederlandse Warenwet minimaal 70% vet en minimaal 5% eigeel te bevatten. Alles daaronder mag dus wettelijk geen mayonaise heten en heet daarom anders, zoals Licht & Romig, Yogonaise, Mayosaus enzovoorts.'

Waarom is Nesquik cacaodrank geen chocolademelk?
Nesquik is het poeder van Nestlé waarmee je melk kunt veranderen in chocolademelk... of toch niet? Op de knalgele doos staat nergens het woord 'chocolademelk', en de productpagina op de website van Nestlé vermeldt dit woord evenmin. Nesquik werd daar tot voor kort nog omschreven als 'chocoladedrank' in plaats van chocolademelk, maar ook dát bleek niet helemaal te kloppen: naar aanleiding van Radars vragen is dit inmiddels veranderd in 'cacaodrank'.

Nestlé licht toe: 'De wetgeving specificeert alleen het gebruik van de term "chocolademelk". Volgens de wetgeving mag de aanduiding chocolademelk uitsluitend worden gebruik als er sprake is van een totaal vetgehalte van ten minste 2,5%.

Nesquik bevat minder dan 2,5% vet. We hebben het daarom op de verpakking over "cacaodrank".'

Diverse websites, waaronder die van een aantal grote supermarkten, gebruiken nog wel de verkeerde benaming. Zo valt op het moment van schrijven op de site van Albert Heijn te lezen: 'Met Nesquik maak je heerlijke chocolademelk'. Nestlé geeft aan niet te kunnen controleren of de informatie op websites van derden altijd correct is, maar laat wel weten dat AH en COOP inmiddels gevraagd is om hun teksten aan te passen.

Ben jij ook een product in de supermarkt tegengekomen dat door de fabrikant anders genoemd wordt dan je zou verwachten? Laat het ons weten in de reacties!