RADAR+: Allebei werken loont

Als je allebei werkt, zijn er twee inkomens. Netto houden jullie dan meer over dan iemand die hetzelfde geld in zijn eentje verdient. Hoe komt dat?

Af en toe duikt het weer op als nieuwtje: alleenverdieners betalen méér belasting dan tweeverdieners. Toen de belasting­plannen voor 2016 bekendgemaakt werden, bleek uit een berekening van het Reformatorisch Dagblad dat alleen­verdieners vijf keer meer belasting betalen dan tweeverdieners.

Klopt dat? Toevallig in die ene specifieke situatie wel. Het ging over een alleenverdiener die € 40.000 per jaar verdient en een stel tweeverdieners met kinderen, die allebei € 20.000 per jaar verdienen, dus samen ook € 40.000. De tweeverdieners betalen samen nog geen € 2.000 belasting per jaar, de alleenverdiener ruim € 10.000.

Allebei werken loont
Het sommetje ziet er iets anders uit als de tweeverdieners geen kinderen hebben. Dan betalen zij volgens de berekeningen van het Reformatorisch Dagblad bijna € 4.000 belasting. Dan is er nog steeds verschil met de alleenverdiener, maar minder. Deze voorbeelden waren waarschijnlijk speciaal geselecteerd om een zo groot mogelijk verschil in belastingdruk te laten zien, met als doel de sympathie van de politiek op te wekken voor de kostwinner en zijn traditionele gezin. Je kunt evengoed rekenvoorbeelden maken waarin het verschil kleiner is.

Zet bijvoorbeeld een alleenverdiener die € 80.000 verdient naast een stel twee­verdieners waarvan de een € 60.000 verdient en de ander € 20.000. De alleen­verdiener betaalt € 32.936 belasting, de tweeverdieners samen € 23.564. Hoe groot het verschil is hangt van de situatie af, maar het is een feit dat het loont om allebei te werken.

Partner of geen partner
Het belastingstelsel behandelt iedereen als individu. De fiscus kijkt niet naar het gezinsinkomen, maar naar het inkomen dat jij verdient. Daarover betaal je belasting. Die belastingheffing is progressief; naarmate je meer verdient, betaal je meer belasting. Over alles wat je verdient tot € 19.922 per jaar, betaal je 36,5 procent belasting. Over alles wat je verdient boven de € 66.422 betaal je 52 procent belasting. En over alles daar tussenin 40,4 procent.

Of je een partner hebt en of die partner wel of geen inkomen heeft, speelt geen rol. Je wordt als individu behandeld. Dus een alleenverdiener die in zijn eentje € 40.000 per jaar verdient, betaalt even­veel belasting als iemand uit een 'tweeverdienerstel' die in zijn eentje ook € 40.000 per jaar verdient. Maar hij betaalt meer belasting dan twee individuen die samen € 40.000 verdienen.

De progressieve belastingheffing is de belangrijkste oorzaak van het verschil in belastingdruk, maar heffingskortingen spelen ook een grote rol. Dit zijn kortingen op de belasting die je moet betalen. Meestal zijn ze inkomensafhankelijk; hoe minder je verdient, hoe meer korting. Daarom pakken de rekenvoorbeelden uit het Reformatorisch Dagblad zo extreem uit; de tweeverdieners uit het voorbeeld hebben allebei een laag inkomen. De arbeidskorting is een van de belangrijkste heffingskortingen. Die krijg je alleen als je werkt. Twee­verdieners krijgen hem dus allebei. Zo zijn er meer heffings­kortingen. Als je allebei werkt, is de kans groot dat je er allebei van profiteert.

Je eigen boontjes doppen
Allebei werken zorgt er ook voor dat je minder kwetsbaar bent. Om te beginnen als stel. Als de een werkloos raakt of arbeidsongeschikt, waardoor één inkomen sterk omlaag gaat, is er nog een tweede inkomen. Ook als individu ben je minder kwetsbaar. Dat geldt vooral voor vrouwen. In gezinnen met maar één kostwinner, zijn het meestal de vrouwen die niet werken. Bij een echtscheiding gaan zij er financieel fors op achteruit. Om rond te komen zijn ze afhankelijk van de alimentatie van hun ex, of van de bijstand. Door te (blijven) werken kun je altijd je eigen boontjes doppen.