Deze regels rondom mondkapjes zijn vanaf vandaag van kracht

Lange tijd hield het kabinet een mondkapjesplicht voor mensen in openbare ruimtes af, omdat de experts waarop de ministers zich baseren zeiden dat ze weinig nut hadden. Eind september werd het dragen ervan 'een dringend advies' en weer later werd alsnog een verplichting aangekondigd. Die verplichting gaat dinsdag in.

Iedereen die nu 13 jaar of ouder is, moet vanaf deze dag een mondkap op in publieke binnenruimten. Het gaat dan om onder meer winkels en openbare delen van overheidsgebouwen, scholen en stations.

Mensen zonder mondkapje riskeren boete van 95 euro
Ook voor contactberoepen zoals kappers, rij-instructeurs en nagelstylisten en hun klanten, is het nu verplicht. Mensen die het kapje niet op hebben waar het wel moet, riskeren vanaf nu een boete van 95 euro. Jongeren onder de 16 jaar zijn 38 euro kwijt bij een overtreding.

Overigens mogen sekswerkers en hun klanten het kapje aflaten en ook mensen die vanwege een ziekte of beperking geen mondkapje kunnen dragen, hoeven hem niet op. Ook in gebedshuizen mogen bezoekers zonder mondkapje rondlopen.

In sommige gevallen is 'face shield' voldoende
Ook mag er van de plicht worden afgeweken als een werknemer anders acht uur lang met een kapje op zou moeten staan, legde minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) vorige week uit. In dergelijke situaties mag 'je ruimte bieden als werkgever' om een 'face shield' te dragen. Het moet dan wel gaan om een spatscherm dat het hele gezicht bedekt, en niet 'zo'n half ding onder je kin', aldus De Jonge.

Mondkapjesplicht in strijd met verbod op gezichtsbedekkende kleding?
Een vraag die al rondzingt sinds mondkapjes een verplichting zijn in het openbaar vervoer, is of de plicht botst met het verbod op het dragen van gezichtsbedekkende kleding. In bepaalde publieke ruimtes is kleding die het gezicht grotendeels bedekt verboden bij wet, het zogenoemde 'boerkaverbod'.

Maar wie bijvoorbeeld een ander type hoofddoek zoals een hijab draagt én daarbij een mondkapje op heeft, bedekt ook een groot deel van het gezicht. Toch riskeert de hijab-draagster in dit geval waarschijnlijk geen boete, aldus hoogleraar bestuursrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen Herman Bröring.

'In de coronawet is een bepaling opgenomen waarin staat dat in het geval van het dragen van een mondkapje het verbod op gezichtsbedekkende kleding niet van toepassing is.' Iets dergelijks staat volgens Bröring ook al in de wetgeving over het boerkaverbod. 'Deze wetgeving kent al de mogelijkheid van uitzonderingen in het belang van de gezondheid. Het kabinet heeft zich dus dubbel en dwars geprobeerd in te dekken.'

'Ruime meerderheid jongeren van plan om mondkapje te dragen'
Ruim acht op de tien jongeren gaan vanaf dinsdag een mondkapje dragen op plekken waar dat dan verplicht is vanwege de nieuwe coronamaatregelen. Dat meldt onderzoeksbureau Qrius na onderzoek onder duizend jongeren in opdracht van webshop Winkelstraat.nl.

Bijna de helft van de ondervraagde jongeren (46 procent) denkt dat een mondkapje hen niet beschermt tegen het coronavirus. 57 procent gelooft dat het dragen van een mondmasker wel kan helpen bij het tegengaan van het coronavirus.

Volgens het onderzoeksbureau begrijpen veel jongeren dat het noodzakelijk is om een mondkapje te dragen. Acht op de tien jongeren zeggen dan ook dat te gaan doen in openbare ruimten zoals winkels, musea en schoolgebouwen.

Maar 12 procent van de jongeren vindt het prettig om een mondkapje te dragen. De meeste jeugdigen dragen een wegwerpexemplaar. Ongeveer een derde overweegt duurdere mondkapjes aan te schaffen als het verplicht dragen van de maskers lang gaat duren.

Boete voor winkeliers de mensen zonder mondkapje niet buiten zetten
Winkeliers moeten klanten die weigeren een mondkapje te dragen, buiten zetten. Doen zij dat niet dan kunnen burgemeesters de ondernemer een boete opleggen of zelfs een winkel sluiten. Hiervoor waarschuwt het Veiligheidsberaad, waarin de burgemeesters van de 25 veiligheidsregio's zitten.

De detailhandel moet de eigen verantwoordelijkheid nemen en de wet gehoorzamen, anders zijn de winkeliers volgens de burgemeesters de klos. 'Een winkelier bepaalt zelf wie er in de zaak komt. Het merendeel dat geweigerd wordt, gaat gewoon weg. Lukt het niet, dan kunnen zij de politie of boa's waarschuwen', stelt burgemeester Hubert Bruls van Nijmegen maandagavond na afloop van het beraad.

Een aantal ketens heeft al aangegeven dat zij niet wil gaan handhaven. Maar de burgemeesters benadrukken dat dit een overtreding is. Zij zullen eerst waarschuwen, maar hoge boetes en sluitingen volgen.