Kröller-Müller deed in 1911 poging tot overname collectie Van Gogh Museum

De echtgenoot van de oprichter van het Otterlose Kröller-Müller Museum heeft in 1911 geprobeerd om namens zijn vrouw de collectie waarop het huidige Van Gogh Museum is gebaseerd aan te kopen, laat het Amsterdamse museum maandag aan NU.nl weten. De toenmalige beheerder van Vincent van Goghs nalatenschap wees het aanbod echter af.

Helene Kröller-Müller had in 1911 het plan opgevat om haar kunstverzameling uit te breiden en onder te brengen in een eigen museum. Uit onderzoek van het Van Gogh Museum blijkt dat haar echtgenoot Anton Kröller vervolgens een bod op alle werken uit Van Goghs nalatenschap heeft uitgebracht. Die werden destijds beheerd door Jo van Gogh-Bonger, de weduwe van de broer van de schilder.

Ze was niet geïnteresseerd, ondanks het "onbegrensde aanbod" dat uit het onderzoek van het Van Gogh museum naar voren is gekomen. "De emotionele waarde van Van Goghs nalatenschap woog voor Van Gogh-Bonger zwaarder dan geld", aldus Roelie Zwikker, die het onderzoek namens het Amsterdamse museum uitvoerde. "Als het aan Anton Kröller had gelegen, dan waren alle werken van Vincent van Gogh terechtgekomen in het Kröller-Müller Museum."

Zwikker kwam tot haar ontdekking door een artikel uit 1918 van kunsthandelaar Johannes de Bois, de tussenpersoon bij de overnamepoging, in verband te brengen met notities uit 1922 van de Franse schrijver en kunstcriticus Gustave Coquiot. De senior onderzoeker van het Van Gogh Museum schreef na enkele maanden reconstructie van de gebeurtenissen over haar ontdekking het wetenschappelijke artikel An offer you can refuse, dat maandag verschijnt.

'Als overname was doorgegaan, was er nu wellicht geen Van Gogh Museum'
"Als de aankoop toen was doorgegaan, zou ik nu niet kunnen spreken namens het Van Gogh Museum", laat een woordvoerder van het Amsterdamse museum aan NU.nl weten. "Ik vermoed dat het huidige, in 1973 speciaal voor de collectie gebouwde museumgebouw, er dan ook niet zou zijn."

Het in 1938 door Kröller-Müller opgerichte museum beheert een van de grootste Van Gogh-collecties ter wereld. Ze was een groot bewonderaar van het werk van de schilder. De kunstverzamelaarster en filantrope zou gedurende haar leven 90 schilderijen en circa 170 tekeningen van de schilder verwerven.

In 2019 trok het Van Gogh Museum ruim 2,1 miljoen bezoekers uit 108 landen. Het museum staat steevast in de top vijf van meest bezochte toeristische dagattracties van Nederland, samen met onder meer attractiepark de Efteling, historische buurt de Zaanse Schans en het Rijksmuseum. Het Kröller-Müller Museum ontving vorig jaar 405.000 bezoekers.