'Rutte probeerde onderzoek naar steun Syrische rebellen tegen te houden'

Premier Mark Rutte heeft persoonlijk geprobeerd om een onderzoek naar Nederlandse steun aan Syrische rebellen tegen te houden. Bronnen van drie verschillende coalitiepartijen hebben dat laten weten aan Nieuwsuur.

Het gaat om een onderzoek naar het Nederlandse hulpprogramma voor Syrische strijdgroepen, ook wel bekend als het NLA-programma. Rutte zou zich tijdens de ministerraad expliciet tegen een feitenonderzoek hebben uitgesproken, aldus Nieuwsuur vrijdagavond.

Nieuwsuur en Trouw onthulden twee jaar geleden dat Nederland tussen mei 2015 en voorjaar 2018 in totaal 22 gewapende gematigde groepen in Syrië steunde. Die geheim gebleven organisaties schonden mensenrechten en werkten samen met terroristen. Ze kregen van Nederland geen wapens, maar wel voor ruim 25 miljoen euro aan auto's (313 in totaal), voedsel, medicijnen, communicatieapparatuur, tenten, uniformen en trainingen.

Daarop nam de Tweede Kamer een motie aan voor een onafhankelijk feitenonderzoek naar het NLA-programma. Volgens bronnen aan Nieuwsuur zou Rutte aan verschillende bewindspersonen hebben laten weten dat hij niet wil dat er zo'n feitenonderzoek komt, onder meer in de ministerraad.

Het is niet duidelijk waarom Rutte niet wil dat er een feitenonderzoek komt. Eerder zei minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken al dat onderzoek tot "grote problemen" zal leiden omdat "een heel groot deel van de informatie vertrouwelijk is".

Ook zou het "spanningen" teweegbrengen bij "bondgenoten" die bij het steunprogramma betrokken waren, meent Blok tegenover Nieuwsuur.

Hulpprogramma was al omstreden
NLA staat voor 'non-lethal assistance': niet-dodelijke ondersteuning. Het programma was bedoeld om niet-militaire steun te verlenen aan gematigde Syrische strijdgroepen, zoals zendingen van logistiek materieel, voedsel en geneesmiddelen.

Het programma raakte in opspraak toen bleek dat het niet makkelijk was om vast te stellen welke strijdende partijen gelden als gematigd. Bovendien kwam sommige steun terecht bij strijdgroepen die uitgesproken jihadistisch waren. Het NLA-programma werd in maart 2018 beëindigd.