Consumententip: Data weg – wat te doen?

Is je computer gecrasht en/of ben je bang dat je data kwijt bent? Mogelijk is er meer te redden dan je denkt. De volgende stappen kunnen helpen de schade te beperken of, als je geluk hebt, zelfs te herstellen.

Verander niets aan de huidige situatie
Stop met werken en zet het betreffende apparaat uit. Bij (beginnende) fysieke schade kunnen het medium en de daarop opgeslagen gegevens bij doorwerken onherstelbaar beschadigd worden. Uiteraard is dit lastig in een server- of virtuele omgeving. Schrijf geen data weg en installeer geen software op een systeem waarvan data moet worden hersteld. Overschreven gegevens zijn voor altijd verloren.

Bepaal het type schade
Fysieke schade: Fysieke schade kan zich onder andere uiten in klikkende, krassende of tikkende geluiden. De oorzaak hoeft niet altijd duidelijk te zijn, maar de voorgeschiedenis kan bijvoorbeeld al duiden op beschadiging van de koppen. Voorzichtigheid is nu geboden, want verdere beschadiging is mogelijk. Ga bij twijfel niet verder. Probeer schijven met zichtbare schade niet op te starten. Ga het medium ook niet schudden, openen en schoonmaken. Dit kan het recovery-proces frustreren.

Brand/ waterschade: Als een gebouw beschadigd is door brand en/of water en er meerdere systemen getroffen zijn, begin dan met het maken van een situatieoverzicht. Label en registreer ieder systeem en de eigenaar ervan en maak een prioriteitenlijst. Maak het medium niet schoon en zet het ook niet in een ijskast om af te koelen. Haal het ook niet uit de computer of zijn behuizing. Het medium droogmaken is niet verstandig. Haal hem niet uit elkaar en plaats hem niet bij een warmtebron. Breng het nat naar een laboratorium.

'Logische' schade: Gebruikers zien dan berichten als ’No OS found’ en ‘Corrupt Volume’ of missen simpelweg bestanden of mappen. Opmerkzaamheid is dan geboden want hier kan een fysieke beschadiging aan ten grondslag liggen. Draai geen programma’s als ‘CHKDSK’, ’fsck’ of ‘VRepair’. Hier is later eventueel nog genoeg tijd voor.

Bepaal de waarde van de data, inventariseer of er back-ups gemaakt zijn en hoe snel de data weer actief moet zijn

Bepaal dan de oplossingsstrategie en het herstelplan
Fysieke schade: Laat de schijf onderzoeken door een gerenommeerd recovery-bedrijf. Voor ongeveer 100 euro kan het al duidelijk zijn welke gegevens terug te halen zijn.

Logische schade: Werk altijd met een kopie. Maak voorafgaand aan het herstelproces een bit-voor-bit image of schakel hiervoor een data recovery-bedrijf in. Een verkeerde RAID-rebuild komt vaker voor. Gebruik de juiste tools. Besef welke impact de herstelacties kunnen hebben. Bij UNIX kan ‘fsck’ bijvoorbeeld uit data recovery-oogpunt zeer destructieve gevolgen hebben.

Geef niet op voordat een professioneel data-herstelbedrijf in de arm genomen is
Het is verrassend wat er vaak nog terug te halen is na een crash.