Meer privacy? Zo scherm je je locatiegegevens af

Via de bierapp Untappd was precies te zien welke (Amerikaanse) militairen waar waren. En de douane van de VS bleek locatiegegevens van gebruikers te kopen van apps. Ben jij erg gesteld op je privacy, dan moet je goed nadenken of dat je locatiegegevens altijd wilt delen. We leggen uit wat de impact van locatiegegevens op je privacy kan zijn én hoe je ze kunt uitzetten op zowel je hele telefoon als in specifieke apps.

Locatiegegevens als zwakke plek van jouw privacy
Locatiegegevens zijn plaatsbepalingen van jouw telefoon op basis van signalen van gps, wifipunten, zendmasten en beacons (oftewel kleine apparaatjes die draadloze signalen uitsturen naar je telefoon). Dit soort informatie kan heel erg handig zijn omdat apps er een dienst op maat mee kunnen aanbieden of er zelfs helemaal van afhankelijk zijn.

Een paar voorbeelden:

Buienradar voorspelt op basis van jouw locatie of dat je binnenkort regen kunt verwachten.
Uber kijkt naar jouw locatie om de dichtstbijzijnde taxichauffeur te kunnen sturen.
De NS Reisplanner bepaalt bij welk station jij het dichtstbij bent.
Google Maps laat je navigeren aan de hand van je actuele locatie.
Het grote probleem is echter – zo zullen we later uitleggen – dat je privacy in het gedrang kan komen.

Locatiegegevens uitzetten op je telefoon
Wil jij je privacy beschermen? Dan kun je je locatiegegevens afschermen. Wanneer je locatiegegevens uitzet op je telefoon, hebben apps helemaal geen toegang meer tot jouw locatie. Groot nadeel is dan natuurlijk dat je geen gebruik meer kunt maken van locatieafhankelijke diensten binnen apps en je webbrowser.

Hoe kun je locatiegegevens uitzetten op je telefoon?

Android (gebaseerd op Samsung):

Schuif het menu naar beneden vanuit de bovenkant van het scherm en druk op de pinpoint met ‘Locatie’ eronder
Of: ga naar Instellingen > Locatie en zet bovenaan het schuifje voor locatie uit.

Tip: de pinpoint in het uitschuifmenu bovenaan kun je verwijderen en eventueel later weer toevoegen.

iPhone:

Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen en vink daar Locatievoorzieningen uit.
Locatiegegevens per app uitzetten
Voor iedere app kun je beslissen of je locatiegegevens aan of uit wilt zetten. Bedenk vooraf goed: áls je locatie delen uitzet, kunnen bepaalde functionaliteiten niet meer werken. Live navigeren in Google Maps kan natuurlijk niet als jij je locatie niet deelt.

Hoe zet je locatiegegevens per app uit?

Android (gebaseerd op Samsung):

Ga naar Instellingen > Locatie > Appmachtigingen
Je krijgt dan een lijst met alle apps die je locatie gebruiken. Per app kun je hier de locatierechten bepalen.iPhone:

Ga naar Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen
Bij de app in kwestie kies je voor Nooit, Vraag volgende keer, Bij gebruik van app of Altijd.
Tip: na het downloaden van een app kun je meteen bepalen of dat een app je locatiedata mag gebruiken. Daarvoor moet een app namelijk altijd een machtiging vragen. Lees er meer over in ons artikel over machtigingen.

Locatiegegevens foto’s en video’s uitzetten
Locatiegegevens van foto’s en video’s kunnen absoluut handig zijn. Bij foto’s en video’s kun je dan namelijk altijd zien waar je was. En in Google Foto’s kun je bijvoorbeeld makkelijk zoeken op een locatie, waarna je alle foto’s te zien krijgt die daar zijn gemaakt. Schaduwkant is dat de locatietag ook wordt meegenomen als je de foto’s ergens publiceert, zoals op social media.

Het uitzetten van locatiegegevens van foto’s en video’s werkt als volgt.

Android (gebaseerd op Samsung):

Ga naar de camera-app > Instellingen > zet Locatietags uit
iPhone:

Ga naar Instellingen > Privacy > Locatievoorzieningen > Camera en druk op Nooit
Apps die locatiegegevens gebruiken vs. privacy
Niet alle apps gaan even netjes om met locatiegegevens. Veel apps gebruiken locatiegegevens bijvoorbeeld niet alleen om hun eigen dienst te kunnen aanbieden, maar ze verkopen de data ook door aan advertentiebedrijven. Een paar voorbeelden van apps die twijfelachtig omgaan of omgingen met de privacy van gebruikers:

Amerika
De Amerikaanse douane bleek locatiegegevens van gewone apps te kopen. Met die gegevens kon de douane apparaten zelfs buiten de grenzen van de VS volgen.

Heb je je locatiegegevens aan staan? Dan kan je locatie bij bepaalde apps ook op straat komen te liggen. Onderzoekscollectief Bellingcat onthulde dat je, aan de hand van check-ins, via de bierapp Untappd precies kunt achterhalen welke bierliefhebbende Amerikaanse militairen waar zijn geweest. Denk aan trainingscentra van de CIA of Guantanamo Bay. Door deze data te linken aan social media-profielen, was het makkelijk om te achterhalen waar die militairen wonen en wie hun familie, vrienden en collega’s zijn.

Nederland
Ook in Nederland worden gekochte locatiegegevens ingezet. Clear Channel gaat voor zijn reclameborden bijvoorbeeld locatiedata van derden gebruiken om te kijken waar mensen uit bepaalde leeftijdsgroepen zich vaak bevinden. Zo wil het bedrijf gericht reclames kunnen tonen aan doelgroepen.

Apps waarvoor je moet oppassen
We schreven het al eerder: zaklamp apps zijn berucht om het doorverkopen van gegevens. Veel apps staan alleen maar in de stores om gegevens te verzamelen en verhandelen. Uit onderzoek in 2019 van virusscanner Avast bleek dat zaklamp apps gemiddeld om maar liefst 25 machtigingen vroegen. Wat moet een zaklamp app met je locatie? Niks natuurlijk.

Op uitzonderingen als Pokémon GO na kun je je ook bij games overigens afvragen waar ze je locatie voor nodig hebben.

Android en iPhone worden strenger
Goed nieuws: zowel Android als iOS zijn strikter geworden op het gebruiken en verzamelen van locatiegegevens door apps.

Android controleert strenger sinds Android 11, dat is uitgebracht in september 2020. Bij apps die je locatie op de achtergrond kunnen volgen kijkt Google kritisch of dat de app in kwestie de machtiging echt nodig heeft. Apps moeten rechtvaardigen waarom ze locatiegegevens willen gebruiken en het gebruik aan banden leggen als ze de data niet nodig hebben. Doen ze dit niet? Dan kunnen ze uit de Play Store worden verwijderd.

Ook iPhones besturingssysteem iOS is kritischer geworden ten aanzien van locatiegegevens. Vanaf iOS 13, dat is uitgekomen in 2019, kun je per keer aangeven of dat je toestemming wilt verlenen aan een app om je locatiegegevens te gebruiken. iOS kan je ook reminders sturen dat apps je locatie volgen op de achtergrond. Gek genoeg (of juist niet?) krijg je deze reminders niet bij eigen apps van Apple, zoals Find My iPhone.