Wat kan Trump nog doen tot de inauguratie van Biden?

Hoewel inmiddels duidelijk is dat Democraat Joe Biden de Amerikaanse presidentsverkiezingen wint, is zijn inauguratie pas op 20 januari 2021. Wat kan president Donald Trump tot die tijd nog doen?

Een president die niet wordt herkozen of aan het einde van zijn laatste termijn zit, wordt ook wel een lame duck president genoemd. Vrij vertaald: een kreupele eend.

Dat betekent niet dat Trump nu al zijn macht heeft ingeleverd. Daar verandert in principe niets aan. De kans dat hij nog grote dingen kan bewerkstelligen in samenwerking met het Congres is klein, al wordt er nog wel onderhandeld over een financieel steunpakket om de coronacrisis het hoofd te bieden. Het Congres is nu deels in Democratische (Huis van Afgevaardigden) en deels in Republikeinse (Senaat) handen, dus die moeten samen tot een deal komen. De Democraten willen zeker niet meewerken aan deals waar de president nog politiek voordeel uit kan halen.

Trump kan nog wel presidentiële decreten uitvaardigen. Dat zijn bindende besluiten die de president neemt, al is het effect vooral door financiële en praktische oorzaken gelimiteerd. Toch stellen politieke analisten in de VS dat er wel een reeks decreten te verwachten is, die Biden overigens meteen ongedaan kan maken. Voor echt grote opdrachten is sowieso geld nodig, en daar gaat het Congres dan weer over.

Hetzelfde geldt voor militaire activiteiten. Ja, Trump is de commander-in-chief. Dus als hij clandestien een raketaanval wil doen op - bijvoorbeeld - een Iraanse generaal in Irak, dan kan dat. Maar voor grotere militaire operaties heeft hij het Congres nodig. Alleen het Congres kan een andere mogendheid de oorlog verklaren.

Trump kan het presidentieel pardon inzetten
Trump kan zijn macht vooral aanwenden voor dingen die betrekking hebben op hemzelf en zijn omgeving. Het 'pardon' is daarbij een belangrijk middel. Er lopen wel wat onderzoeken door aanklagers naar Trump zelf en zijn bedrijven, maar zolang hij president is, is Trump onschendbaar. De president heeft de macht om mensen die verdacht worden van "misdrijven tegen de Verenigde Staten" gratie te verlenen. Zo'n presidentieel pardon kan hij ook zichzelf geven. Althans, Trump vindt zelf dat dat kan.

De afgelopen jaren zijn een aantal personen in de nabijheid van Trump veroordeeld. Bijvoorbeeld zijn adviseur Roger Stone, die in februari werd veroordeeld tot veertig maanden cel voor het belemmeren van de rechtsgang in het Ruslandonderzoek, het afleggen van valse verklaringen en het beïnvloeden van getuigen. Zijn straf werd in juli kwijtgescholden door Trump.

Esper eruit, ook Wray vreest voor baan
Daarnaast kan Trump uiteraard nog mensen ontslaan. Defensieminister Mark Esper werd maandag (via Twitter) ontslagen door de president en ook en FBI-directeur Christopher Wray heeft het verbruid bij Trump. De kans is groot dat ook hij al voor 20 januari zijn kantoor moeten uitruimen.

Trump zou de Amerikaanse topviroloog Anthony Fauci ook heel graag ontslaan, maar dat zou volgens Politico een dusdanig lang proces opleveren dat het vermoedelijk niet gaat lukken voordat Biden op 20 januari het roer overneemt.