Verkiezingsupdate: Wat beloven de twee partijen de kiezer eigenlijk?

Welkom bij je dagelijkse update in de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen op 3 november. Met vijf dagen te gaan, doen we een stapje terug en kijken we naar wat de twee partijen de Amerikaanse kiezer eigenlijk beloven in hun verkiezingsprogramma's.

De Amerikaanse presidentscampagne vertoont soms gelijkenissen met een straatgevecht in een drukke circustent. In mails en op NUjij vragen lezers regelmatig of NU.nl meer aandacht kan besteden aan welk beleid de Republikeinen en de Democraten de kiezer eigenlijk beloven voor de komende vier jaar.

Nu de grote dag heel dichtbij is, de spanning tot een toppunt stijgt en de kandidaten weinig ruimte hebben om hun kansen nog te verbeteren of hun eigen glazen in te gooien, nemen we even een moment om te ademen en de verkiezingsprogramma's door te bladeren.

Invloed van een partijprogramma is beperkt
Een partijplatform, zoals een verkiezingsprogramma in de VS meestal wordt genoemd, is een verzameling van politieke uitgangspunten, idealen en beleidsbeloftes; een samenvatting van waar een partij staat ten aanzien van allerlei maatschappelijke kwesties.

Hoewel de Amerikaanse programma's meestal wel erg lijken op hun Nederlandse equivalenten, hebben ze doorgaans een beperktere invloed op kiezers en kandidaten.

Uit onderzoek blijkt dat veruit de meeste kiezers het partijplatform niet lezen, maar vooral afgaan op een handvol in het oog springende en aandacht genererende verkiezingsbeloftes.

Fractiediscipline is in de VS een stuk minder streng dan in Nederland, waar politieke partijen sterkere organisaties zijn. Amerikaanse parlementariërs stemmen meestal wel met het meerderheidsstandpunt van hun partij mee, maar dat wordt niet zo dwingend van hen verwacht als in ons land.

Presidenten voelen zich nog minder gebonden door het partijplatform, ook als zij nog kandidaat zijn. Zij worden zelden hardhandig teruggefloten door hun partij als ze daar als president van afwijken.

Wat hebben we er dan aan?
Politieke wetenschappers zeggen dat er wel een verband bestaat tussen een partijplatform en hoe de kiezer een presidentskandidaat ziet. En, zoals gezegd, in het Congres wordt de partijlijn vaak wel gevolgd.

Een partijplatform is altijd idealistisch en een beetje zweverig, maar het is wel de meest samenhangende uitdrukking van de standpunten van een partij. Dat is in de meeste andere democratieën niet anders.

De totstandkoming van zo'n platform tekent daarnaast de machtsverhoudingen binnen een partij. Activisten van verschillende interne facties proberen driftig hun stempel op het programma te drukken of worden door kandidaten gepaaid met concessies. Mogelijke strijdlijnen binnen een partij na een verkiezingsoverwinning tekenen zich zo af.Het Democratische platform
De Democraten hebben een uitgebreid programma. Het telt 91 pagina's, verdeeld in tien thema's (zoals coronabestrijding, onderwijs en buitenlandbeleid). Wat opvalt zijn de honderden beleidsbeloftes, waarvan sommige heel gedetailleerd en sommige in algemene bewoordingen.

Zorg

Testen en behandelingen voor en vaccinaties tegen het coronavirus worden gratis beschikbaar voor iedere Amerikaan.
Er komt een publieke verzekering voor alle basiszorg, zonder premies of eigen bijdrage, beschikbaar voor iedereen. Armere Amerikanen worden automatisch ingeschreven. Private zorgverzekeringen blijven bestaan.
Medicare onderhandelt met farmaceuten over de prijzen van geneesmiddelen.
Economie/Klimaat

Publieke universiteiten schaffen collegegeld af voor studenten uit gezinnen die jaarlijks minder dan 125.000 dollar (105.000 euro) verdienen. Community colleges (scholen voor tweejarig of vierjarig hoger wetenschappelijk of -beroepsonderwijs) vragen helemaal geen collegegeld meer.
Het federaal minimumloon wordt verhoogd naar 15 dollar (12,70 euro) per uur.
Flinke belastingkortingen voor kinderopvang
Klimaatplan van 2 biljoen dollar; VS is CO2-neutraal in 2050. Investeringen in alternatieve energie en duurzame infrastructuur moeten miljoenen banen scheppen.
Veiligheid

Strafrechtketen "van top tot teen" hervormen, de 'gevangenisindustrie' (mass incarceration) beëindigen en systemisch racisme aanpakken. Minder politie, meer maatschappelijk werkers.
Pak extreemrechts geweld wettelijk harder aan.
Marihuanagebruik geldt niet meer als federaal misdrijf. Staten mogen zelf besluiten of ze recreatief gebruik helemaal legaliseren.
Buitenland

Terugkeer naar de nucleaire overeenkomst met Iran uit 2015 en het Klimaatakkoord van Parijs.
Geen Amerikaanse steun meer voor Saoedi-Arabië en zijn coalitie in de oorlog in Jemen.
Een 'verantwoordelijk einde' aan de 'eeuwige oorlogen' in Irak en Afghanistan, maar met een blijvende kleine troepenmacht in dat eerstgenoemde land om een heropkomst van Islamitische Staat te voorkomen.
"IJzeren steun" voor de veiligheid van Israël, maar niet voor het Israëlische nederzettingenbeleid. Een terugkeer naar een tweestatenoplossing voor het Israëlisch-Palestijns conflict.
Het Republikeinse platform
Tijdens de Republikeinse Partijconventie in augustus maakte de partij een opvallende keuze: er kwam geen nieuw verkiezingsprogramma, maar het programma van Trump uit 2016 werd in z'n geheel opnieuw aangenomen.

Team-Trump kwam wel met een lijst van twee pagina's met vijftig beleidsdoelen voor de komende vier jaar, verdeeld over thema's zoals 'Verdedig onze politie' en 'Beëindig illegale immigratie en bescherm Amerikaanse werkenden'. Geen van die punten werd in detail toegelicht.

Zorg

Coronavaccin voor het einde van 2020.
'Terugkeer naar normaal in 2021'.
Lagere prijzen voor medicatie en lagere zorgpremie.
Dekking voor mensen met bestaande aandoeningen.
Economie/Klimaat

1 miljoen banen in de maaksector terughalen uit China.
Belastingvoordeel voor bedrijven die banen terughalen naar de VS.
Belastingvoordeel voor producten die 'made in America' zijn.
10 miljoen nieuwe banen in tien maanden tijd.
Verlaging inkomstenbelasting.
'Wereldleider blijven met betrekking tot schoon drinkwater en schone lucht.'
'Bouw van 's werelds beste infrastructuur.'
Veiligheid

Meer geld naar politiediensten, meer agenten aannemen.
Strengere straffen op geweld tegen politieagenten.
'Gewelddadige extremistische groeperingen zoals Antifa voor het gerecht brengen'.
Drive-by shootings (schietincidenten vanuit rijdende auto) worden aangemerkt als binnenlands terrorisme.
Buitenland

'Stop eindeloze oorlogen en breng onze troepen thuis'.
'Laat bondgenoten eerlijk meebetalen'.
'Amerika's ongeëvenaarde militaire kracht in stand houden en uitbreiden'.
'Wereldwijd terroristen die Amerikanen bedreigen wegvagen'.