Consumententip: De mogelijkheden bij een erfenis

Een huis erven of een mooie auto, dat klinkt aantrekkelijk. Maar in tijden van crisis is het wellicht niet de berg geld die je had verwacht.

Als iemand overlijdt, zijn er drie mogelijkheden.

1. Erfenis zuiver aanvaarden
Hiermee krijg je de volledige erfenis met alle voordelen én alle nadelen. Op dit moment is het nog zo geregeld dat wanneer er een schuld is, deze naar de erfgenamen gaat. Is er bijvoorbeeld een belastingschuld of een tv of laptop op afbetaling gekocht, dan zijn deze schulden te verhalen op de erfgenamen. Hiermee is er voor de schuldeiser een extra partij gekomen om zijn geld te halen. Wanneer de erfenis uit meer schulden dan baten bestaat, draai je daar bij een zuivere aanvaarding als erfgenaam voor op.

2. Erfenis verwerpen
Hiermee kan je geen enkele aanspraak maken op de erfenis. In het geval van schulden is dat een fijne mogelijkheid, maar je kan dan ook geen aanspraak maken op de fotoboeken of andere (niet-)waardevolle spullen. Ook ben je de familiestukken en andere erfstukken kwijt.

Er zit een duidelijk risico aan het verwerpen van de erfenis. Schuldeisers kunnen zich melden bij de volgende erfgenaam in rij en zo kan het zijn, dat je kinderen aansprakelijk worden voor de erfenis. Als je kinderen minderjarig zijn, moeten ze deze beneficiair aanvaarden en zit je alsnog vast aan deze manier van afhandelen. Voor minderjarigen is dat zo geregeld in de wet, zij moeten een erfenis altijd beneficiair aanvaarden, zodat ze nooit met schulden komen te zitten.

3. De erfenis beneficiair aanvaarden
Dit heet ook wel ‘aanvaarding onder het voorrecht van boedelschrijving’. Hiermee aanvaard je de erfenis, maar als er meer schulden zijn dan bezittingen, word je niet aansprakelijk gesteld voor de schulden. Voor een beneficiaire aanvaarding moet je je wel aan een aantal regels houden. Zo moet er een verklaring van erfenis afgelegd worden bij de rechtbank. Als je met alle erfgenamen besluit om de erfenis beneficiair te aanvaarden, dan is het genoeg als één iemand dat namens alle erfgenamen dat bij de rechtbank doet. In dit geval betaal je eenmalig griffiekosten van €117,- euro.

Daarnaast moet je je aan een aantal regels houden. Een notaris kan je hier verder bij helpen. Zo is het belangrijk dat je je niet gedraagt als erfgenaam. Doe je dat wel dan aanvaard je de erfenis alsnog zuiver.

Een ander voordeel boven verwerpen van de erfenis, is dat je nog wel aanspraak kan maken op erfstukken die je graag wil hebben. Die moet je dan wel kopen uit de inboedel, maar je bent ze dus niet kwijt. Stel dat je de familiejuwelen wil hebben. In dat geval moet je een taxatierapport laten opmaken en kan je de juwelen kopen uit de boedel.

Wanneer niet alle erfgenamen de erfenis beneficiair willen aanvaarden, dan hoeft dat geen probleem voor je eigen erfdeel te betekenen. Je kan voor je eigen erfdeel beneficiair aanvaarden. Tenslotte los je met beneficiair aanvaarden de problemen met schulden ook op voor de volgende generaties erfgenamen.

Gedragen als erfgenaam
Wanneer je nog niet weet wat je met de erfenis wil doen, is het belangrijk om je niet te gedragen als erfgenaam. Doe je dat wel, dan heb je de erfenis automatisch zuiver aanvaard. Het is dus zeer belangrijk om dat niet te doen.
Wanneer gedraag je je nu als erfgenaam? Hierover staat niets in de wet vastgelegd, maar zijn er wel rechters geweest die zich hierover hebben uitgesproken. Wanneer je de inboedel bij het vuil zet, wanneer je rond gaat rijden in de auto van de overledene, wanneer je sieraden meeneemt naar huis, omdat je niet wil dat ze in een leegstaand huis achterblijven. In al deze gevallen gedraag je je als erfgenaam, maar ook als je rekeningen gaat betalen of de televisie mee naar je eigen huis neemt. Kort samengevat zou je kunnen zeggen dat je geen beslissing over de erfenis mag nemen. Wees hiermee dus voorzichtig.

Het recht van beraad
Je mag als erfgenaam wel uitzoeken hoe de erfenis eruit ziet, dit heet het recht van beraad. Je krijgt drie maanden de tijd om te onderzoeken waar de erfenis uit bestaat. Je mag de post openen, de papieren verzamelen, vastleggen welke spullen er zijn, kortom de erfenis onderzoeken. In die drie maanden mogen schuldeisers de schulden niet op de erfgenamen verhalen. Mocht je naar drie maanden nog geen keuze kunnen maken, dan kan je aan de kantonrechter vragen om deze periode nog eens te verlengen met drie maanden.

Wat als je een verpleeghuis of een huurhuis binnen een bepaalde tijd leeg moet maken? Het kan natuurlijk gebeuren dat het verpleeghuis vraagt om de kamer van de overledene binnen een bepaalde tijd leeg te halen. Dat kan, zolang alle spullen maar opgeslagen worden. Het is in dit geval altijd slim om met een notaris te overleggen wat het best is om te doen als je nog niet weet wat je met erfenis wil doen.