Consumententip: Kijk uit voor vervolgzendingen na ‘gratis’ proefpakket!

Naar aanleiding van onze uitzending over ‘gratis’ proefpakketten van Laboratoires Rochelle zetten advocaten Charlotte de Waal en Pim de Vos wat tips op een rij over goodies, proefpakketten en ongewenste vervolgzendingen.

Wij Nederlanders zijn gek op gratis producten. Op de televisie klaagden bezoekers van de Huishoudbeurs zelfs dat er te weinig ‘goodies’ werden meegegeven. Op het internet zien wij het dan ook regelmatig voorbij komen: de gratis proefpakketten. Vitaminepillen, afslankpillen, energiepillen, voedingssupplementen voor je hond of kat et cetera. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel een proefpakket voor te vinden.

Het enige wat je zou moeten doen om een dergelijk proefpakket te bestellen, is het invullen van een bestelcoupon. Maar wat gebeurt er als je het proefpakket vervolgens eenmaal hebt besteld? Het pakket blijkt dan helemaal niet zo gratis te zijn als je op voorhand had gedacht. In de praktijk blijkt namelijk dat veel consumenten na bestelling van een dergelijk proefpakket ongevraagd worden geconfronteerd met allerlei vervolgzendingen die de leverancier in hun maag probeert te splitsen. Het enige wat bij deze consumenten dus op de proef wordt gesteld is hun portemonnee en alertheid…

Ongewenste vervolgzendingen
Consumenten blijken na bestelling en ontvangst van een proefpakket vaak onvrijwillig geconfronteerd te worden met allerlei vervolgzendingen. Soms wordt er bij deze vervolgzendingen zelfs een geldbedrag van hun bankrekening afgeschreven of wordt er geprobeerd (eventueel met behulp van een deurwaarder) het geldbedrag van de vervolgzending bij de consument te incasseren.

Je moet daarom gevraagd hebben of hiervoor toestemming hebben gegeven. Wees erop bedacht dat je door het geven van je bankrekeningnummer, wanneer je een bedrag betaalt voor de ‘verzendkosten’, het risico loopt dat malafide bedrijven voor vervolgzendingen zomaar geld van je bankrekening afschrijven.

Heb je een ongewenste vervolgzending ontvangen? Stuur deze voorbeeldbrief om bezwaar te maken.

Informatieplicht leverancier
Het toezenden van vervolgpakketten is volgens de wet niet zomaar toegestaan. Een consument moet er namelijk bij de aanvraag van het proefpakket (en dus voordat de overeenkomst online tot stand is gekomen) door de leverancier duidelijk op worden gewezen dat er sprake zal zijn van eventuele vervolgzendingen. De consument moet met deze vervolgzendingen ook daadwerkelijk akkoord gaan.

Bij een consument wordt door het gebruik van woorden als “proefpakket” snel de suggestie gewekt dat het gaat om iets tijdelijks.

Erin geluisd: abonnement
De consument zal er niet op bedacht zijn dat er een abonnement wordt afgesloten waaraan hij vast zit en dat hij vervolgens weer zelf actie zou moeten ondernemen om dit te eindigen (zoals de Rechtbank Breda heeft beslist - Rb. Breda 12 oktober 2011, LJN BT8423).

Voorwaarden van de overeenkomst van tevoren klip en klaar
Volgens de rechtspraak dient de leverancier de consument dus vóór de totstandkoming van de overeenkomst duidelijk en ondubbelzinnig de aard en voorwaarden van de overeenkomst te vermelden. Dit betekent dat de informatie op de website en de afzonderlijke vervolgpagina’s zelf dient te staan, omdat die informatie dan deel uitmaakt van het aanbod.

Het enkele aanvinken van de algemene voorwaarden (waarin de vervolgzendingen worden genoemd) is hierbij onvoldoende. Houdt de leverancier zich hier niet aan dan heeft de leverancier niet aan zijn informatieplicht voldaan. Er is dan ook geen (uitdrukkelijke) toestemming van de consument gegeven. Dan is er dus geen wilsovereenstemming ten aanzien van deze vervolgzendingen.

Dat is belangrijk omdat er zonder wilsovereenstemming tussen de leverancier en de consument geen overeenkomst tot stand komt. Eventuele vervolgzendingen worden in dat geval ongevraagd aan de consument toegezonden (zie art. 7:7 BW en Rb. Rotterdam 25 februari 2010, LJN: BL6368). Immers, er is geen overeenkomst tot stand gekomen. Indien de consument de vervolgzending vervolgens toch terugstuurt, komen de kosten hiervan voor rekening van de leverancier.

Moet je een ongevraagd product terugsturen of bewaren?
De ontvanger van een ongevraagd toegezonden product is overigens op geen enkele wijze verplicht de zaak ten behoeve van de verzender te bewaren. Die mag jou als consument niet lastig vallen met een vordering tot teruggave of schadevergoeding wegens beschadiging. In de wet staat dat de ontvanger het ongevraagd toegezonden product om niet (voor niets) mag behouden. Er is maar één uitzondering en dat is wanneer het aan de ontvanger is toe te rekenen dat de toezending heeft plaatsgevonden (artikel 7:7 BW). Kortom, het is verboden om consumenten een product ongevraagd toe te zenden met het verzoek om te betalen, terug te zenden of te bewaren. Dit verbod komt uit Europese wetgeving. Er wordt veel geklaagd over 'Brussel', maar de bescherming van consumenten is door uit Brussel afkomstige wetgeving de laatste decennia enorm verbeterd.

Leverancier moet tijdig informeren
Indien een leverancier pas bij een vervolgzending een begeleidende brief stuurt waarin staat dat indien je geen prijs meer stelt op vervolgzendingen je dit binnen zeven dagen na ontvangst laten weten, is dit te laat. Wanneer de leverancier namelijk niet heeft voldaan aan de informatieplicht in de precontractuele fase (de fase voor de totstandkoming van de overeenkomst) kan hij dit gebrek niet herstellen door latere e-mails en/of brieven waarin staat omschreven hoe je als consument van de overeenkomst af kan komen.

De leverancier moet bewijzen
De praktijk leert dat sommige leveranciers anders dan zij beweren niet een proefpakket en een eventuele welkomstbrief aan de consument toezenden. De leverancier heeft in dergelijke kwesties altijd de bewijsplicht. De leverancier moet kunnen bewijzen dat het proefpakket (en een eventuele welkomstbrief met heel duidelijke voorwaarden) door de consument daadwerkelijk is ontvangen. Maar ook dan blijft het een absolute eis dat de consument door de informatie op de website voorafgaande aan het sluiten van de overeenkomst heel goed kon weten welke voorwaarden de leverancier heeft gesteld.

Bedenktijd bij koop op afstand (online-koop)
Overigens heb je als consument, wanneer je online een product hebt gekocht, het recht om binnen zeven dagen na ontvangst van het product zonder opgave van reden de koop te ontbinden. Deze termijn bedraagt zelfs drie maanden wanneer de verkoper onvoldoende duidelijk en begrijpelijk alle gegevens van de koop tijdig aan de consument heeft verstrekt.

Affiliates
De leverancier kan zich in dergelijke kwestie overigens ook niet verschuilen achter de websites van derden (zogeheten ‘affiliates’) waarop de aanbieding wordt gedaan. De affliates zijn immers geen contractpartij van de consumenten.

Conclusie
De leverancier dient zich dus te houden aan de uitgebreide wettelijke informatieplicht en jij als consument dient er rekening mee te houden dat je wel aan een vervolgzending komt vast te zitten als de leverancier dat tijdig en voor jou begrijpelijk zo heeft gepresenteerd voordat je het proefpakket hebt besteld.

Tot slot: laat je vooral niet weerhouden tot het bestellen van een proefpakket, maar houdt vooral rekening met het bovenstaande om te voorkomen dat je wordt misleid.