Rechter: Facebook niet verplicht om alle meningen over COVID-19 toe te staan

Facebook mag berichten, pagina's en groepen over COVID-19 verwijderen als die volgens het sociale medium tot schade kunnen leiden, heeft de rechtbank Amsterdam dinsdag beslist. Een Facebook-gebruiker stapte naar de rechter omdat hij vindt dat zijn vrijheid van meningsuiting daardoor wordt ingeperkt.

De persoon, wiens identiteit bij NU.nl niet bekend is, voerde samen met de stichting Smart Exit en de stichting Viruswaarheid aan dat Facebook onrechtmatig profielen, groepen en pagina's verwijdert vanwege kritiek op de coronamaatregelen van het kabinet.

Stichting Viruswaarheid zit onder meer achter de campagne #ikdoenietmeermee, onthulde NRC. Onder deze hashtag plaatsten tientallen bekende Nederlanders in september Instagram-posts waarin ze "kritische vragen" over het overheidsbeleid stelden.

Facebook verwijdert berichten over het coronavirus als die in de echte wereld tot schade kunnen leiden. Het gaat bijvoorbeeld om berichten waarin staat dat het innemen van hydroxychloroquine een infectie met het coronavirus kan voorkomen.

Rechter doet in algemene zin uitspraak
De rechter kreeg van de aanklagers geen duidelijkheid over welke profielen, groepen of pagina's Facebook precies zou hebben verwijderd. Wel doet de rechter in algemene zin uitspraak over hoe Facebooks beleid zich verhoudt tot het recht op vrijheid van meningsuiting.

Facebook staat toe dat gebruikers het bijvoorbeeld oneens zijn met de gezondheidsorganisatie WHO of het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Een bericht wordt echter wel verwijderd als het bijdraagt aan het risico op lichamelijke schade. De rechter oordeelt dat Facebook het recht heeft om op deze manier een eigen beleid te bepalen en te voeren.

Het recht op vrijheid van meningsuiting betekent niet automatisch dat iemand dit recht kan uitoefenen waar hij maar wil, aldus de rechter. Facebook mag "zelf de regels stellen die op zijn platform van toepassing zijn".

De rechter merkt ook op dat iemand het recht heeft om een mening te uiten, maar niet kan eisen dat het platform naar keuze dat mogelijk maakt.

Het is "begrijpelijk" dat de Facebook-gebruiker vanwege het potentiële "enorme bereik" juist Facebook kiest om zijn stem te laten horen, aldus de rechter. Maar iemand kan ook "langs andere wegen zijn standpunten onder de aandacht van het grote publiek brengen". "Bijvoorbeeld door de pers te benaderen of een eigen website op te zetten."

Advocaat: 'Risico dat Facebook spreekbuis van overheid wordt'
Jens Maliepaard, de advocaat van de Facebook-gebruiker, stelt dat de rechter in dit oordeel voorbijgaat aan de macht die Facebook als platform heeft om sturing te geven aan het maatschappelijke debat. "Deze macht leidt tot de willekeur om overheidskritische content wel te verwijderen en door overheid gepushte berichten niet. Dat kan er uiteindelijk toe leiden dat Facebook een spreekbuis wordt van de overheid."

Facebook is tevreden met de uitspraak. "We zijn blij dat de rechter zich heeft uitgesproken in het voordeel van onze maatregelen tegen misinformatie over corona", laat Facebook in een reactie weten. "We accepteren geen content op Facebook en Instagram die kan leiden tot mogelijke fysieke schade, zoals sommige misinformatie over COVID-19 doet."