NUcheckt: GGD-test is betrouwbaar, maar kan besmettelijkheid niet aantonen

NUcheckt controleert beweringen op hun betrouwbaarheid. Dit keer kijken we naar de bewering dat de test van de GGD niet kan aantonen of je nog anderen kunt besmetten met het coronavirus. Die bewering klopt, maar als je wordt getest wanneer je net klachten hebt en de uitslag positief is, dan lijkt de kans groot dat je besmettelijk bent.

Het aantal mensen dat positief op het coronavirus test, neemt weer toe. Op ons lezersplatform NUjij wordt in reactie hierop gesuggereerd dat veel van de mensen die nu positief testen niet meer besmettelijk zijn en lang geleden besmet zijn geraakt.

De bewering wordt op NUjij onderbouwd door erop te wijzen dat de test die de GGD gebruikt niet kan meten of het virus nog intact en dus besmettelijk is. Hoe zit dit?

Welke test gebruikt de GGD?
De GGD maakt gebruik van een zogenoemde PCR-test. Met deze test bepaalt de GGD of je op dit moment met het coronavirus besmet bent. De uitslag is positief als er genetisch materiaal van het coronavirus in je keel of neus is gevonden.

Wat toont een PCR-test aan?
Jeroen van Kampen, klinisch viroloog van het Erasmus MC, legt aan NU.nl uit dat PCR-testen zeer goed zijn in het aantonen van een besmetting. "Als de uitslag positief is, ben je besmet met het coronavirus. Maar met een PCR-test kun je inderdaad niet aantonen of een besmette persoon het virus nog kan verspreiden."

Dit kan in het lab, met een zogenoemde viruskweek, wel. "Je mengt dan monsters uit de keel en neus in het lab met cellen waarin virusdeeltjes zich kunnen vermenigvuldigen. Als de cellen in het lab geïnfecteerd raken, dan zit er nog besmettelijk virus in de neus en de keel. Een viruskweek is echter een vrij ingewikkelde en tijdrovende test en daarom waarschijnlijk niet geschikt om bij iedere COVID-19-patiënt uit te voeren."

Wanneer is iemand niet meer besmettelijk?
Mensen die niet besmettelijk zijn, kunnen toch positief testen als ze al even geleden met het coronavirus besmet zijn geraakt. Duits onderzoek onder coronapatiënten met milde klachten liet zien dat de meerderheid van de keelmonsters besmettelijk virus bevatte in de eerste week dat de onderzochte patiënten klachten ervoeren. Na de achtste dag werd geen besmettelijk virus meer gevonden, maar een deel van de patiënten testte nog wel positief bij de PCR-test.

Van Kampen ontdekte in het Erasmus MC dat het bij ernstig zieke COVID-19-patiënten wel vijftien dagen kan duren totdat ze niet meer besmettelijk zijn en het nog veel langer kan duren voordat een PCR-test negatief terugkomt. "Sommige patiënten hadden zelfs veertig dagen na de eerste klachten nog een positieve PCR-test."

Van Kampen legt uit dat er voor deze opgenomen patiënten nu twee testen zijn ontwikkeld die minder bewerkelijk zijn dan een viruskweek. "In isolatie verplegen is psychologisch zwaar voor de patiënt en relatief duur. Dit wil je dus niet langer doen dan noodzakelijk. Bij mensen die al lang geleden met COVID-19 opgenomen zijn en van wie we vermoeden dat ze niet meer besmettelijk zijn, worden in het Erasmus MC deze twee testen nu toegepast om te kijken of iemand uit isolatie kan. "

"Het is niet duidelijk of deze testen ook betrouwbaar zijn bij patiënten die slechts milde klachten hebben" aldus Van Kampen.

Wat betekent dit voor de coronacijfers?
Testen mensen die weken geleden al geïnfecteerd zijn en dus niet meer besmettelijk zijn nu positief op het coronavirus?

Nederlanders worden geadviseerd zich te laten testen wanneer ze klachten hebben die passen bij het coronavirus. Als je mensen met klachten test, is de kans volgens viroloog Marc Van Ranst groot dat je een recente infectie ontdekt en iemand dus nog besmettelijk is, legde hij aan VRT NWS. "Wanneer je vanwege contactonderzoek mensen die helemaal geen symptomen hebben test, dan is het mogelijk dat je een oude infectie vindt", aldus de Belgische evenknie van Jaap van Dissel van het RIVM.

Het is dus mogelijk dat sommige mensen die nu positief testen enkele weken geleden al een infectie hadden en nu niet meer besmettelijk zijn. De kans hierop lijkt echter klein, aangezien in Nederland wordt opgeroepen om je te laten testen op het moment dat je net klachten hebt.