'Eén keertje cocaïne, dat kan toch wel?'

Iedere week beantwoordt Edwin de Vaal (48), huisarts in Nijmegen, een veelgestelde of opvallende vraag uit zijn praktijk. Deze week is dat: één keertje cocaïne kan toch wel?

Komen er serieus weleens mensen op het spreekuur met deze vraag?

"Het is nooit de hoofdvraag waarmee patiënten bij me komen, maar het komt soms ter sprake in een consult wanneer ik vraag naar eventueel drugsgebruik."

"Ik merk dat cocaïne steeds laagdrempeliger wordt: steeds meer mensen zeggen weleens een 'puntje' of 'lijntje' te 'doen'. Op een feestje bijvoorbeeld. 'Eén keertje kan toch wel?', zeggen ze dan.

En? Kan het?

"Nee, natuurlijk kan dat niet! Cocaïne is een harddrug en dus verslavend. Het stimuleert het centrale zenuwstelsel en daarmee ook het hart. Gezonde jonge mensen kunnen ook na één keer al een hartinfarct, beroerte, herseninfarct of hartritmestoornissen krijgen. Zowel tijdens als na gebruik."

"Daarnaast werkt het in op bepaalde stoffen in de hersenen zoals dopamine, adrenaline en serotonine. Het doet dus iets met je stemming en met je gedrag."

Is dat slecht?

"Veel mensen gebruiken cocaïne om zich even wat fitter of beter te voelen. De werkzame stoffen in cocaïne geven je een euforisch gevoel, je voelt je tijdelijk supergoed. Ze onderdrukken pijn, angst en vermoeidheid. Maar daarna voel je je minder fit en slechter dan ervóór. Ook dat is het effect van cocaïne."

"Ook worden mensen roekelozer van cocaïne. Het risico bestaat dat je over je eigen grenzen gaat of over die van anderen. Je hebt geen invloed op wat er in je hersenen precies gebeurt. Je kunt bijvoorbeeld psychotisch worden."

"Daarnaast veranderen mensen er soms door: ze gaan stiekem gebruiken, houden hun gebruik bijvoorbeeld geheim voor hun partner. Dat kan voor grote problemen zorgen binnen relaties. Bovendien raak je eenvoudig verslaafd aan cocaïne."

Al van één keer?

"Ja. Het is heel makkelijk om verslaafd te raken aan cocaïne. Die verslaving is voornamelijk psychisch. Omdat het fijne effect maar kort aanhoudt, ontstaat al snel de behoefte om weer iets te nemen. Bovendien kun je een volgende keer als je je down voelt makkelijker in de verleiding komen om toch weer cocaïne te nemen om je beter te voelen. Zo ontstaat ongemerkt een verslaving. Ik zie het als drijfzand waar iemand langzaam in wegzakt."

Niet doen dus?

"Nee. Nooit. Het is verschrikkelijk slecht voor je lichaam en je privéleven. Je weet vaak ook niet wat voor kwaliteit het is en wat voor rotzooi er allemaal in zit. En dan hebben we het nog niet gehad over de ethische kwesties: de verwerking en distributie van cocaïne gaat gepaard met afpersing, moord en andere maffiapraktijken… Vraag je eens af: wil je daar echt je geld aan uitgeven?"

"Maak je je zorgen over je gebruik of wil je ermee stoppen? Maak het bespreekbaar. De huisarts kan je eventueel doorverwijzen naar een verslavingsarts."