Digitaal bezit: dit zijn je rechten

Als je een aankoop doet, mag je als consument een deugdelijk product verwachten. Voor digitale aankopen loopt de regelgeving achter op de ontwikkelingen. Wat zijn jouw rechten? Hoogleraar consumentenrecht Marco Loos legt het uit aan de hand van situaties die consumenten aan ons voorlegden.

Wat als de functie van een apparaat niet meer wordt ondersteund?

Wilma mailt ons dat ze een Samsung tv met ingebouwde camera heeft gekocht, specifiek dit toestel omdat het Skype ondersteunt en ze zo in de woonkamer met haar zoon kan Skypen. Na twee jaar krijgt ze een mail dat Samsung de functie niet meer ondersteunt. Wilma is ontstemd en haalt verhaal bij het bedrijf maar krijgt te horen dat ze simpelweg pech heeft omdat haar toestel verder nog prima werkt. 

Loos is hierover duidelijk. 'Wilma moet haar recht bij de verkoper van de televisie halen. Ze heeft geen contract met Samsung. De meeste verkopers zullen in dit geval zeggen dat het niet hun probleem is en dat ze er niets aan kunnen doen. Dat kan zijn, maar de verantwoordelijkheid ligt als verkopende partij wel bij hen.'

Wat als je een apparaat niet kan updaten?

Henk laat ons weten dat hij een dure computer van 1600 euro van het merk Acer kocht. Nu, twee jaar later, kan zijn pc niet geüpdatet worden naar Windows 10 en wordt hij door Microsoft op geen enkele manier ondersteund. Henk wil weten wat zijn rechten zijn om dit wel gedaan te krijgen.

'In deze situatie ligt het probleem niet bij de software maar bij de computer zelf, dus ook hier is de verkoper van het apparaat verantwoordelijk’, aldus Marco Loos. 'Het is dan vooral de vraag wat je mag verwachten van een computer van een bepaalde leeftijd. In het geval van Henk gaat het om een vrij jonge computer, daarvan mag je verwachten dat 'ie zo'n update wel kan verwerken.'

Heb je recht op geld terug als je digitaal aangekochte product niet werkt?

Peter koopt in iTunes de app 'Runtastic Cardio Pack Pro’ van €10,99. Al snel blijkt dat het downloaden van die app op zijn iPhone niet lukt en hij dus een onbruikbare aankoop heeft gedaan. Peter vraagt Apple om het geld terug te storten maar krijgt als reactie: 'Regels zijn regels, alle aankopen in de iTunes store zijn definitief'. Peter vraagt zich af of dit überhaupt kan.

'Apple doelt in haar reactie op het feit dat je bij een digitale aankoop geen bedenktijd hebt nadat je begonnen bent met je download. Dat is eigenlijk niet zo gek, want na een download heb je je bestand al binnen en daarvoor moet Apple, de leverancier, betaald worden. Op dat punt hebben ze gelijk.' Maar Loos plaatst een kanttekening: 'Het risico dat er iets mis gaat bij het downloaden rust namelijk wel op Apple. Ze zijn in dit voorbeeld hun leveringsverplichting niet nagekomen. En dat betekent dat Peter wel degelijk gelijk heeft en zijn geld moet terugkrijgen.'

Wat als je een digitale aankoop wil overzetten naar een ander apparaat, maar dit niet ondersteund wordt?

Thea laat ons weten dat ze de betaalde versie van de app Wordfeud heeft gekocht. Zo heeft ze geen last van de advertenties die je voorgeschoteld krijgt in de gratis versie van het spel. Onlangs kocht Thea een nieuwe iPhone, waarop zij haar Wordfeud-aankoop wil activeren. Maar dat lukt niet en Wordfeud werkt niet mee aan een oplossing. 

Loos: 'Op het moment dat Wordfeud dit bestand aan Thea verkoopt, moeten ze aangeven of het bestand over te zetten is op een nieuwe telefoon. Als ze dat niet hebben gedaan dan hebben ze onjuiste verwachtingen gewekt over de overdraagbaarheid van de digitale inhoud. Dat is een tekortkoming en daarvoor zijn ze aansprakelijk. Dat betekent dat ze gedwongen kunnen worden om alsnog een nieuwe versie van Wordfeud te leveren.'

Wat als je je digitale aankopen kwijtraakt door een crash?

Zelf vroegen we ons af hoe je als consument je recht kan halen bij een crash van een apparaat waarop je digitale inhoud hebt opgeslagen. Bijvoorbeeld een E-reader die crasht waardoor je naar je honderd digitale boeken kan fluiten. Of op je tablet of telefoon aangekochte muziek die je kwijt raakt door een defect aan het apparaat. Ben je hiertegen beschermd?

'De regelgeving is op dit moment nog vrij beperkt. We hebben in Nederland wel regelgeving over downloads, daarop wordt gewoon de consumentenkoopregeling toegepast. Maar voor bijvoorbeeld streaming is nog helemaal geen wetgeving', aldus Loos. 'Het recht geeft aan dat de legaal gekochte downloads worden behandeld als een zaak die je gewoon kan vastpakken. Als er iets mis is met het bestand dat je hebt gedownload of als je aankopen verdwijnen, dan kan je dus gewoon terecht bij de verkoper. Je hebt namelijk recht op die aankopen.'