'Tienduizenden mensen door Belastingdienst als fraudeur bestempeld'

Niet alleen bij de kinderopvangtoeslag, maar ook bij de inkomstenbelasting werden de afgelopen jaren tienduizenden mensen als fraudeur gekenmerkt op basis van 'profilering' en 'vermoedens van fraude'. Dat concluderen Trouw en RTL Nieuws dinsdag op basis van interne documenten, vrijgegeven stukken en gesprekken met (ex-)ambtenaren en betrokken burgers.

Burgers die als fraudeur werden bestempeld, moesten zelf aantonen dat zij dat niet zijn. Ze kregen te maken met hoge naheffingen, nadat aftrekposten die eerder werden goedgekeurd, alsnog werden afgewezen. Daarnaast werden ze jarenlang extra gecontroleerd. Volgens Trouw en RTL Nieuws staan zo'n achttienduizend mensen nog steeds onder extra toezicht van de Belastingdienst.

Onder de naam 'Project 1043 probeerde de Belastingdienst sinds 2012 "systeemfraude in de inkomstenbelasting" te bestrijden, schrijven Trouw en RTL. Als gevolg hiervan werden burgers die hoge zorgkosten, giften of uitgaven voor pensioenvoorziening als aftrekpost opvoerden, geïdentificeerd.

In sommige gevallen werden belastingadviseurs bestempeld als iemand die fraude mogelijk maakt, waarna ook zijn of haar klanten bij fraudeonderzoeken betrokken raakten. Het zou gaan om zo'n 150 tot 200 adviseurs met gezamenlijk zo'n 150.000 klanten. In andere gevallen raakten mensen betrokken vanwege de aftrekposten die zij in hun aangifte opvoerden.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen precies bij project 1043 betrokken werden. Trouw en RTL Nieuws zeggen gegevens in handen te hebben waaruit blijkt dat er tussen 2012 en 2018 meer dan 110.000 aangiften van inkomstenbelasting onder de codenaam 1043 werden geselecteerd. Deze aangiften kregen de vermelding "fraude" of "afwijkende behandeling gewenst". Het is niet bekend welke bewijzen de Belastingdienst voor deze zogenoemde fraude heeft.

'Aftrekposten werden standaard afgewezen'
Uit de gesprekken met (ex-)ambtenaren en betrokken burgers blijkt dat aftrekposten standaard werden afgewezen. Vervolgens moesten mensen zelf bewijzen dat deze wel terecht waren. Bewijs hiervoor werd echter vaak niet geaccepteerd. Dit was ook het geval bij de toeslagenaffaire. Een andere overeenkomst met de toeslagenaffaire is dat mensen die betrokken waren in een onderzoek naar fraude dit zelf niet te horen kregen.

De toeslagenaffaire draait om het handelen van de fiscus, die ouders dupeerde door de kinderopvangtoeslag ten onrechte stop te zetten. Honderden ouders werden ten onrechte werden aangemerkt als fraudeur. De top van de Belastingdienst weigerde de toeslagen uit te keren, ook als ouders er wel recht op hadden. Uiteindelijk moesten ouders soms tienduizenden euro's (onterecht) terugbetalen en kwamen zij in geldproblemen of verloren ze hun huis.

Het ministerie van Financiën heeft nog geen antwoord gegeven op vragen van Trouw en RTL Nieuws.