Coronawet druist in tegen grondrechten van burgers

Op 1 juli moet de coronawet (Tijdelijke wet maatregelen covid-19) van kracht worden. Deze wet moet de huidige noodverordeningen ter bestrijding van het coronavirus vervangen. Van alle kanten is er luide kritiek op deze noodwet, want de aangekondigde maatregelen druisen in tegen grondrechten van burgers.

Het wetsvoorstel is ter advies voorgelegd aan allerlei maatschappelijke organisaties. Zowel de Nederlandse Orde van Advocaten als het College voor de Rechten van de Mens zijn kritisch. 'Deze wet houdt te weinig rekening met de grondrechten in een democratische rechtsstaat.' Volgens het College ontbreekt een daadwerkelijke beargumenteerde onderbouwing waarom deze coronawet noodzakelijk is.

Handhavers krijgen toegang tot huizen en bedrijven
Volgens de Nederlandse Orde van Advocaten maakt dit wetsvoorstel het mogelijk om 'te veel en te vergaande beperkingen van grondrechten en vrijheden voor een onbepaalde periode normaal te maken. Door de invoering van deze wet krijgen handhavers toegang tot huizen, bedrijven en instellingen bij een vermoeden van het niet opvolgen van de anderhalvemeterregel. Verder kan de wet onbeperkt verlengd worden. Dat levert strijd op met bewegings- en vergader vrijheden die er ook horen te zijn in een democratische samenleving.'

Hoge boetes bij overtreding
De anderhalvemetersamenleving wordt verplicht gesteld, wie de regels overtreedt kan rekenen op hoge straffen. Een overtreding levert een maximale straf op van drie maanden gevangenisstraf en een maximale geldboete van 8.700 euro. Als de verdachte een rechtspersoon is, dan kan de boete zelfs oplopen tot maximaal 21.750 euro.

Inbreuk op grondrechten van Nederlanders
Ook de Nationale Ombudsman, Reinier van Zutphen vindt dat het wetsvoorstel een inbreuk is op de grondrechten van Nederlanders. Van Zutphen schrijft: 'De gevolgen van deze wet zijn voor burgers, volwassen of kind, verstrekkend. Wat verandert deze wet nu echt voor burgers? Begrijpen burgers nu welke afwegingen de overheid maakt bij het inperken van hun rechten? En hoe legt de overheid verantwoording af?'

Van Zutphen schreef een brief met zijn aanbevelingen aan minister Ollongren, van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Democratische legitimatie ontbreekt
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) vinden dat in het wetsvoorstel de afstemming tussen de bevoegdheden van de minister, veiligheidsregio’s en burgemeesters onvoldoende duidelijk is. 'Gemeenten krijgen te weinig sturingsmogelijkheden en bovendien ontbreekt de democratische legitimatie op lokaal niveau. Ook gemeenten moeten in de volgende fase het belang van de volksgezondheid en maatschappelijke en economische belangen kunnen afwegen en beslissen welke maatregelen nodig zijn. Als dat te veel door het Rijk wordt aangestuurd, is zo’n afweging volgens NGB en VNG niet mogelijk.'

Lees hier de volledige reactie van VNG en NGB.

Juridische houdbaarheid
Ook de Raad van State heeft de eerste versie bekeken en adviseert de overheid om een goede balans te vinden tussen ingrijpen in grondrechten van burgers en het beschermen van de volksgezondheid.

De Raad van State schrijft: 'Naarmate deze situatie langer duurt, neemt de juridische houdbaarheid van de noodverordeningen af. Daarom heeft de regering terecht besloten om een tijdelijke wet te maken die op korte termijn de noodverordeningen gaat vervangen. Het is duidelijk dat de coronacrisis langere tijd gaat duren en dat de beperkende maatregelen voorlopig nog nodig zullen blijven. Daarvoor biedt de wet een steviger juridisch fundament.'

Terug naar de tijd van Koning Willem I
Ongeruste burgers zijn een petitie gestart om de coronawet tegen te houden.

Het kabinet kan eigenhandig zichzelf verregaande macht toe eigenen, zoals evenementen weigeren, samenscholingen verbieden, het openbaar vervoer stilleggen en scholen sluiten. Het parlement wordt buitenspel gezet, pas nadat de coronawet in werking is getreden, gaat deze naar de Tweede en Eerste Kamer. 'Daarmee gaan we terug naar de tijd van Koning Willem I. Die maakte ook regels per decreet en stuurde ze achteraf netjes naar het parlement’, zegt Wim Voermans, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Leiden in de Volkskrant.

Broddelwerk en staatsterrorisme
Bas Filippini, voorzitter van Privacy First schreef een uiterst kritische column over de coronawet.

'Deze noodwet is staatsterrorisme', stelt Filippini. Hij vindt de wettekst 'broddelwerk' en vindt de inhoud en uitgangspunten veel te ver gaan. Hij somt alle beperkingen op.

1 maand / geldboete categorie 1:

1,5 meter verbod
Groepsvorming
Publieke plaatsen betreden die niet geopend zijn
Deelname aan verboden evenementen.
2 maanden / geldboete categorie 2:

Overtreding organisatoren in publieke plaatsen
Overtreding houders van evenementen
Hygiëne/beschermingsovertredingen
Overtreding op aanvullende beperkende regels die gesteld worden
Overtredingen achter de voordeur indien vrees voor besmetting
Overtreding van niet-bewoners en uithuiszetting
Overtreding woonzorg bezoek
Overtreding toegang kinderopvang
Overtreding scholen sluiting
Specifieke bedrijfssluitingen
Diverse overtredingen van bedrijven die zich niet aan de regels houden.
3 maanden / geldboete categorie 3

Het (onder druk) verplichten van apps die tracen en tracken buiten de GGD om.
Ondoordacht en onverantwoordelijk
Bas Filippini komt tot de volgende conclusie: 'Het bewust aanpassen van wetgeving om structureel de vrijheden van burgers te onderdrukken is staatsterreur en niets anders. Dat is deze wet van dit kabinet: staatsterreur. Ondoordacht en onverantwoordelijk naar de toekomst. Deze wet is fout en stuurt van samen-leving naar apart-leving. Een dergelijke noodwet mag er nooit komen. Dit gaat alleen maar over dwang en controle conform het Chinese model en de afbraak van onze rechtsstaat.'