Mag een bank zomaar een identiteitsbewijs eisen?

Banken en financiële instellingen zijn wettelijk verplicht om de identiteit van hun cliënten te controleren. Maar mag dat ook zonder directe aanleiding en wanneer de cliënt zijn identiteit eerder al heeft bewezen? En is die extra kopie van je identiteitsbewijs wel veilig? Radar zoekt het voor je uit.

Bij creditcardleverancier ICS loopt een breed identificatietraject. Sinds begin 2019 en nog tot 2022 contacteert ICS al zijn cliënten met de vraag hun identiteit te bewijzen en gegevens te controleren. Creditcardhouders kregen deze maand een brief met het verzoek een foto van het identiteitsbewijs met ook een foto van zichzelf via een digitaal platform aan ICS te bezorgen. Doen ze dat niet tijdig, dan wordt hun kaart geblokkeerd.

Blind vertrouwen
De betaaldienstverlener haalt de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft) als reden aan. Die wet, actief sinds 2008, verplicht banken en financiële instellingen om de identiteit van hun cliënten te controleren, om misbruik te voorkomen. Je kan geen bankrekening openen of creditcard aanvragen zonder een identiteitsbewijs voor te leggen.

Maar als je je identiteit al hebt bewezen en je doet geen direct beroep op de dienstverlening van de bank of instelling, mag ICS dan ook eisen dat je een foto van je identiteitsbewijs maakt? Wat stelt de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG), de Europese regels voor de verwerking van persoonsgegevens?

Radar vroeg het aan Autoriteit Persoonsgegevens (AP), de toezichthouder op het verwerken van persoonsgegevens. De AP geeft aan hierover veel signalen te ontvangen, maar moet het antwoord voorlopig schuldig blijven. 'De AP gaat bij ICS Cards na of hun gegevensverwerking wel AVG-proof is', geeft woordvoerder Caspar Itz aan. 'Het is belangrijk om dit heel precies uit te zoeken. Klanten moeten er blind op kunnen vertrouwen dat hun bank zorgvuldig met hun (gevoelige) informatie omspringt.'

Grijze zone
Het gaat kennelijk niet om een uitgemaakte zaak, mogelijk wel een grijze zone in de wetgeving. Ook bij Betaalvereniging Nederland, het gezamenlijke platform van banken in Nederland, is het antwoord onzeker. 'Vroeger hoefden financiële instellingen geen kopie van een geldig legitimatiebewijs te bewaren, maar inmiddels is dat wel een vereiste. Blijkbaar zijn er creditcardhouders die nu alsnog een kopie van bijvoorbeeld hun geldige paspoort moeten afgeven', weet persvoorlichter Berend Jan Beugel.

Maar het is zo dat alle ICS-kaarthouders hun identiteit moeten bewijzen, dus ook zij van wie al een kopie van het identiteitsbewijs is bewaard. 'ICS heeft er inderdaad voor gekozen niet alle dossiers stuk voor stuk te controleren, maar alle cliënten opnieuw te identificeren', verklaart persvoorlichter Elbrich Raessen. 'We zagen dat we de in het verleden verkregen identiteitsgegevens niet altijd uniform hebben opgeslagen. En dat wijzigingen in klantgegevens, zoals een verhuizing, niet altijd volledig zijn doorgegeven of doorgevoerd.'

Extra kopie identiteitsbewijs
Als de toezichthouder het identificatietraject niet terugfluit, kunnen ICS-kaarthouders niet anders dan een kopie van hun identiteitsbewijs aan ICS bezorgen. Maar is een extra kopie wel veilig? 'Het opslaan van identiteitsbewijzen kan nu op een uniforme en technisch geavanceerdere manier dan in het verleden mogelijk was. Van die mogelijkheid maken we nu gebruik', verduidelijkt Raessen.

Handig om te weten is dat je het recht hebt om iets te schrijven over de kopie van je identiteitsbewijs. Zo bescherm je de kopie tegen identiteitsfraude of misbruik. Voorwaarde is wel dat je persoonsgegevens duidelijk blijven en je via de foto identificeerbaar bent.

Radar houdt je op de hoogte over het oordeel van Autoriteit Persoonsgegevens.