'Slachtoffers Whatsapp-fraude vaak vijfenvijftigplussers'

‘Hoi Mam. Dit is mijn nieuwe 06-nummer. Ik ben van provider veranderd. Het oude nummer kan weg hoor.' Zo begint het gesprek van een Whatsapp-fraudeur vaak. Sinds het coronavirus zijn de fraudeurs actiever dan ooit.

Techjournalist Merijn Doggen: 'Whatsapp-fraude gebeurt steeds vaker. Het gebeurt nu zelfs 700 keer per week.'

Het is een schaamteloze manier van oplichting. Het Openbaar Ministerie heeft dan ook werkstraffen geëist tegen vijf verdachten die op deze manier ruim 10.000 euro geld verdienden. Ook moeten zij het geld aan de slachtoffers terugbetalen. Hoe pakken fraudeurs het eigenlijk aan?

Gegevens van social media
Doggen: 'De fraudeurs verzamelen allerlei gegevens over het slachtoffer en hun familieleden om een vertrouwensband op te kunnen bouwen. Ze hebben de kennis nodig als er een wedervraag wordt gesteld.'

Ook moet de fraudeur een goede reden vinden om geld nodig te hebben. De informatie halen ze vaak van social media. Doggen: 'Vervolgens maken ze een Whatsapp-account aan met een profielfoto van social media en gaan ze het gesprek met het slachtoffer aan.'

Volgens Doggen zijn vooral vijftigplussers slachtoffer van deze manier van fraude. Omdat zij digitaal vaak niet heel bekend zijn en af gaan op vertrouwen, de profielfoto en het gesprek. 'Jongeren prikken daar toch sneller doorheen.'

Snelle manier om geld te verdienen
De fraudeurs worden steeds geraffineerder. Doggen: 'Een andere methode die Whatsapp-fraudeurs gebruiken, is dat zij proberen je wachtwoord te achterhalen om vervolgens jouw account over te nemen en zich voor te doen als jou.'

Sinds de coronacrisis is het aantal meldingen van Whatsapp-fraude enorm toegenomen. Maar waarom? Doggen: 'Er zijn heel veel mensen hun baan kwijtgeraakt en hebben daardoor een zwakkere positie in de samenleving.'

'Als je dan op een snelle en gemakkelijke manier geld kan verdienen om toch de huur en je eten en drinken te betalen, dan is dit een soort veilige uitweg om toch nog wat geld te verdienen. Criminelen zijn zelf ook vaak 'slachtoffer' en proberen op deze manier hun hoofd boven water te houden.'

Het OM eist werkstraffen
Het Openbaar Ministerie heeft 80 tot 120 uur werkstraffen en vier of zes weken jeugddetentie geëist tegen vijf verdachten die met behulp van Whatsapp-fraude ruim 10.000 euro hebben gestolen. Zal dit helpen?

Doggen: 'Ik hoop dat het afschrikt. Ze moeten het geld ook terugbetalen, dus dat maakt de fraude wellicht iets minder aantrekkelijk. Het laat zien dat er dus wel verdachten worden opgepakt en het geeft wel aan dat de politie er bovenop zit.'

Wanneer heb ik met een fraudeur te maken?
'De fraudeur gebruikt vaak een ander nummer dan de persoon als wie hij zich voordoet. Ook vraagt hij of zij ineens om een groot geldbedrag van honderden euro's over te maken en er is vaak haast bij.'

De tip die volgens Doggen altijd werkt: bel degene die om het geld vraagt. Pas als je die persoon hebt gesproken, misschien zelfs via videobellen, en zeker weet dat je met de juiste persoon te maken hebt, kun je geld overmaken.

Ook is het belangrijk om Whatsapp zo goed mogelijk te beveiligen. 'Stel een tweestapsverificatie in. Dat is een extra code die binnenkomt bij je telefoon en in moet vullen om aan te geven dat jij het bent. Dan kan de crimineel er nooit bij komen', aldus Doggen.

Ben je erachter dat je met een fraudeur aan het Whatsappen bent? Negeer en blokkeer het nummer of laat merken dat je het doorhebt, want dan stoppen ze vanzelf. Doggen: 'Je kan digitaal aangifte doen van Whatsapp-fraude. Dat is heel laagdrempelig en hoe meer we dat doen des te meer info de politie heeft en des te eerder daders worden gepakt.'