Wanneer is een product waterdicht - en wat betekent dat dan precies?

Als je een 'waterdichte' jas, telefoon of ander product koopt, is het artikel zelden écht 100% ondoordringbaar voor vocht. Toch kan de aanduiding 'waterdicht' dan nog steeds terecht zijn. Hoe zit dat? En wat is het verschil tussen waterdicht en waterafstotend?

Waterdichtheid van apparaten wordt op een andere manier aangeduid dan die van textiel. In beide gevallen heeft de waterdichtheid verschillende gradaties.

Waterdichtheid van apparaten
De waterdichtheid van (elektronische) apparaten wordt uitgedrukt in de Ingress Protection Rating (ook wel: International Protection Rating), - kortweg: IP-score. (Ingress betekent binnenkomst.) Deze score zegt ook meteen iets over de bescherming tegen stof.

De notatie van de IP-score bestaat uit de letters IP gevolgd door één of twee cijfers, bijvoorbeeld IP57. Je vindt deze vaak in de beschrijving of onder het kopje specificaties op de site van de fabrikant, verkoper of recensent.

Het eerste cijfer zegt iets over de bescherming tegen aanraking en binnendringing door objecten / vaste stoffen. Denk hierbij aan stof, maar ook aan vingers. Dit getal kan variëren van 0 tot 6.

Dit zijn de betekenissen van het eerste getal in de IP-score:

0: Geen bescherming.
1: Grote voorwerpen. Bescherming tegen toevallige, oppervlakkige aanraking met de hand. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 50 mm.
2: Middelgrote voorwerpen. Bescherming tegen aanraking met de vinger. Aanraakveilig enkel voor meetapparaten. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 12,5 mm.
3: Kleine voorwerpen. Bescherming tegen aanraking met een werktuig. Aanraakveilig enkel voor meetapparaten. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 2,5 mm.
4: Spitse voorwerpen. Bescherming tegen aanraking met een werktuig. Beschermd tegen aanraking met een draad. Beschermd tegen indringen van vaste voorwerpen groter dan 1 mm.
5: Stofbescherming. Aanrakingsveilig doordat de behuizing geheel dicht is. Geen volledige bescherming tegen stof maar wel voldoende om de goede werking niet te hinderen.
6: Stofvrij. Aanrakingsveilig doordat de behuizing geheel dicht is. Volledige bescherming tegen stof.
Het tweede cijfer geeft aan hoe het staat met de bescherming tegen het binnendringen van vocht. De laagst mogelijke waarde is 0, de hoogst mogelijke waarde is 9.

Dit zijn de betekenissen van het tweede getal in de IP-score:

0: Geen bescherming.
1: Drupdicht Type I. Geen schade indien onderhevig aan vallende druppels.
2: Drupdicht Type II. Geen schade indien onderhevig aan vallende druppels op een 15° gekanteld apparaat.
3: Spatdicht. Geen schade indien besproeid (10 liter/minuut) onder een hoek van -60° tot 60°.
4: Plensdicht. Geen schade indien besproeid (10 l/min) onder eender welke hoek.
5: Sproeidicht. Geen schade indien bespoten (12,5 l/min) onder eender welke hoek.
6: Waterbestendig. Geen waterindringing indien bespoten (100 l/min) onder eender welke hoek.
7: Dompeldicht. Geen waterindringing indien ondergedompeld (30 minuten op 1 meter)
8: Waterdicht. Blijft bruikbaar onder water onder opgegeven omstandigheden.
9: Vochtdicht. Blijft bruikbaar bij een vochtigheidsgraad van meer dan 90% of besproeien onder hoge druk.
Een apparaat met de aanduiding IP57 is dus stofbestendig en dompeldicht.

Een 'X' in plaats van het eerste of tweede getal van de IP-score betekent dat het apparaat op dat gebied niet is getest.

Tot slot nog een paar belangrijke aandachtspunten van PCMag:

De tests worden meestal gedaan met schoon water. Schade door zeewater of zwembadwater kan uitgesloten zijn van garantie.
Vergeet niet alle eventuele flapjes van het apparaat dicht te doen voordat het nat dreigt te worden.
Je smartwatch is dan misschien waterbestendig, maar een leren polsbandje is dat niet.
Met je waterdichte telefoon de sauna in stappen kan tóch problemen met het toestel opleveren, en wel vanwege de temperatuur. Die is daar vaak hoger dan de testtemperatuur (meestal tussen de 15 en 35 graden).
Druk geen knoppen in terwijl het apparaat onder water is! Tenzij de fabrikant anders vermeldt, kan er hierbij alsnog water binnendringen en voor schade zorgen.
Waterdichtheid (of liever: waterbestendigheid) van horloges
Horloges hebben hun eigen classificaties voor de mate waarin de tegen water kunnen.

Geen enkel horloge is absoluut waterdicht. Vandaar dat de term 'waterproof' (waterdicht) sinds de jaren '60 officieel heeft plaatsgemaakt voor 'water resistant' (waterbestendig). In de praktijk worden beide termen echter nogal eens naast elkaar gebruikt.

Dit zijn de gradaties in waterbestendigheid van horloges. Je vindt deze aanduidingen doorgaans op het achterdeksel van je uurwerk.

3 bar, 3 ATM, 30 Meter (30M): Spatwatervast. Bestand tegen regen en spatwater bij handenwassen. Niet geschikt om onder te dompelen of om mee te zwemmen.
Water resistant 5 bar, 5 ATM, 50 Meter (50M): Water- en spatwatervast. Geschikt om helemaal nat te worden. Je kunt er ook mee douchen of een dagje naar het strand, maar er niet mee zwemmen, laat staan duiken.
Water resistant 10 bar, 10 ATM, 100 Meter (100M): Geschikt voor het strand. Je kunt er ook mee zwemmen (ook in zeewater), snorkelen, zeilen, raften en dergelijke. Niet geschikt om mee te duiken.
Water resistant 20 bar, 20 ATM, 200 Meter (200M): Geschikt voor professionele watersport: zeilen, roeien, kitesurfen, surfen, waterskiën, vrij duiken. Niet geschikt voor diepe duiken.
Diver's watch 100 Meter (100M). Geschikt voor duiken met perslucht. Niet geschikt voor diepzeeduiken / decompressieduiken.
Diver's watch 200 Meter (200M) / 300 Meter (300M): Geschikt voor diepzeeduiken met perslucht.
Diver's watch +300 Meter (+300M) / DIVER’S WATCH L M FOR MIXED-GAS DIVING: Geschikt voor diepzeeduiken met mixgassen.
Doe de ijsblokjestest
Wil je controleren of je horloge lek is en er vocht in het uurwerk zit? Test dit dan als volgt. Leg het horloge neer met de wijzerplaat naar boven en plaats daar een ijsklontje op. Beslaat het glas aan de binnenkant? Dan zit er vocht in het horloge. Reparatie door een horlogemaker is in dat geval vaak gewenst.

Waterdichtheid van kleding
In de toelichting bij kleding en andere van textiel gemaakte producten, zoals backpacks, spreken fabrikanten en (web)winkels vaak van de 'waterkolom'. Dit is een belangrijke maatstaf voor de waterdichtheid van textiel. Het is de hoeveelheid water (in mm per cm2) die op de stof kan staan voordat het materiaal doorlekt. Bij een waterkolom vanaf 1.000 mm (1 meter dus) wordt het als waterdicht aangemerkt.

Daaronder, dus bij een waterkolom van 0 tot 1.000 mm, mag de stof als waterafstotend aangeduid worden, maar niet als waterdicht.

De waterkolom-klasseringen op een rij:

0 mm: Niet waterdicht.
0 - 1.000 mm: Waterafstotend, maar niet waterdicht.
1.000 mm - 5.000 mm: Waterdicht tegen regen, maar niet bestand tegen enige vorm van druk. Lekt bij het zitten of bij het leunen tegen natte oppervlakken.
5.000 mm - 15.000 mm. Compleet waterdicht in de regen en bestand tegen veel vormen van druk. Begint pas te lekken bij zeer hoge druk van bijvoorbeeld langdurig zitten.
15.000 mm - 30.000 mm: Compleet waterdicht, zelfs onder de meeste extreme druk. Blijft waterdicht bij ondiepe onderdompeling.
Meer dan 30.000 mm: Solide, non-poreuze materialen. Zonder te breken of te vervormen lekken deze materialen nooit.
Het verschil tussen waterdicht en waterafstotend
Er is dus een duidelijk verschil tussen waterdicht en waterafstotend. Jassen, broeken, schoenen en dergelijke die enkel waterafstotend zijn, kunnen je hooguit droog houden bij een heel kort, licht buitje. Bij langer door nat gras lopen, of bij een stortbui, hoef je echter niet te verwachten dat je onderkleding droog blijft.

Waterdichte kleding, maar toch nat worden?
Wanneer je actief bezig bent, warmt je lichaam op en ontstaat condens aan de binnenkant van je kleding. Daardoor word je alsnog nat. Een belangrijk aspect van waterdichte kleding is dan ook het ademend vermogen. Hoe groter dit is, des te minder je last zult hebben van dergelijke condensvorming.

Om kleding waterdicht maar tegelijk dampdoorlatend te maken, kan de fabrikant gebruikmaken van een membraan of een speciale coating. Een membraan is een dunne vlieslaag met poriën. Zo'n porie is vele malen kleiner dan een waterdruppel, maar wel groot genoeg om een molecuul waterdamp (zweet) door te laten. Zo kan de stof waterdicht en toch ademend zijn.

Behalve de stof moeten ook de naden en ritsen waterdicht zijn afgewerkt om te kunnen spreken van een waterdicht kledingstuk.

Heeft een kledingstuk een waterdicht membraan of waterdichte coating, in combinatie met ritsen die waterafstotend zijn of een dubbele flap hebben, en met gelaste of getapte naden? Dan kun je spreken van een waterdicht product.

Een paar laatste aandachtspunten:

Staar je bij het aanschaffen van een regenjas niet blind op enkel de term 'waterdicht'. Bedenk ook onder welke (extreme) omstandigheden je de jas wilt kunnen gebruiken en vergelijk exemplaren met waterkolommen van verschillende hoogtes.
Houd er rekening mee dat niet alleen het kwaliteitsverschil in de winkel enorm kan zijn, maar ook het prijsverschil.
Het is belangrijk om regenkleding goed te onderhouden en te verzorgen. Zelfs de beste regenjas verliest in de loop der tijd langzaamaan aan dichtheid. Wassen is aan te raden, maar bestudeer wel eerst heel goed het wasvoorschrift!