Corona raakt Nederlandse goede doelen (maar helpt ook groeien)

Covid-19 verenigt en verdeelt. We maken de crisis samen door, voelen ons meer verbonden, maar we moeten afstand houden en zijn dus toch apart. Die dualiteit voelen goede doelen ook in verschuivingen van hun inkomsten en werking. Er is meer bereidheid om te helpen, maar het geld komt moeilijker binnen en de hulpverlening moet vaak anders. Maar wat wel: 'Meer bedrijven doen grote donaties.'

Betrokken mensen zijn de spil van goede doelen. Vrijwilligers en mensen met de juiste kennis of skills worden ingezet om anderen in nood te helpen. Daar is geld voor nodig, donaties van nog andere mensen. Maar nu fysiek contact aan banden wordt gelegd en andere zorgnoden de kop opsteken, moeten goede doelen vaak creatief zijn om de coronacrisis door te komen.

Persoonlijk contact is cruciaal om mensen bij de missie van organisaties te betrekken, stelt Margreet Plug, directeur van Goede Doelen Nederland. 'Je moet als goed doel je verhaal kunnen vertellen. Dus juist nu, in deze coronatijd, zien we dat telefonisch contact erg belangrijk is voor de betrokkenheid bij de missie van een goed doel. Dat gaat niet alleen over geldwerving, maar ook de inzet van vrijwilligers, van kennis en netwerken.'

Nieuwe financiële kanalen
Hulporganisaties die afhankelijk zijn van grote events of wervingsacties op straat, zien een groot deel van hun inkomsten wegvallen. Zoals KWF Kankerbestrijding, die ook de tv-show heeft moeten afgelasten. 'Het is ook zo dat consumenten door onzekerheid worden getroffen en dat veel middenstanders zorgen hebben', stelt Mischa Stubenitskym van KWF. 'Corona zorgt zo voor minder geld. Een slechte zaak voor kankeronderzoek en -patiënten, nu en in de toekomst.'

Veel goede doelen zoeken naar andere manieren van fondsenwerving. 'Wij zien een verschuiving naar online', stelt Plug. Zo heeft KWF een online thuismarathon op touw gezet en hebben diverse organisaties zoals ZOA en ReumaNederland digitale collectes georganiseerd.

Groter gemeenschapsgevoel
Andere goede doelen waren al online actief, maar merken op andere manieren een grotere betrokkenheid tijdens de coronacrisis. 'Het valt ons op dat er een lichte toename is van mensen die in actie komen voor ons, zoals voor de verkoop van vlaggen', vertelt bijvoorbeeld Mirja van Baggem van Artsen Zonder Grenzen Nederland.

Het Nederlandse Rode Kruis opende een girorekening voor coronagerelateerde hulpverlening in Nederland en het Caraïbische gebied. Het doel ligt nog ver, maar er komt wel geld binnen, deels via een nieuwe bron: 'We zien dat er meer bedrijven zijn die (grote) donaties doen', stelt persvoorlichter Naomi Nolte.

Nieuwe coronamissies
Maar ook met minder inkomsten zetten goede doelen hun missie voort. Vaak op ook nieuwe manieren, nu er door de coronacrisis nieuwe noden zijn. Volgens Plug zijn goede doelen nu relevanter dan ooit, in eigen land en daar waar te weinig middelen zijn om corona te bestrijden. 'Goede doelen en hun vrijwilligers zijn flexibel, creatief en passen hun werk zo aan om mensen juist nu hulp en verlichting te bieden.'

Zo verleent Artsen Zonder Grenzen nu ook psychosociale ondersteuning voor medisch personeel dat werkt met coronapatiënten in ziekenhuizen en verpleeghuizen. Het KWF heeft een online dienst opgericht om extra hulp te bieden aan kankerpatiënten als risicogroep tijdens de coronacrisis. Het Nederlandse Rode Kruis heeft een hulplijn geopend voor kwetsbare mensen in thuisisolatie die een luisterend oor, advies of extra hulp nodig hebben. Om maar enkele voorbeelden van nieuwe, coronagerelateerde initiatieven te noemen.

Nazinderende gevolgen
Het coronavirus heeft dus voor onder meer de inkomsten en het werk van goede doelen wat zaken veranderd. Of sommige van die positieve en negatieve verschuivingen zullen blijven nadat de beperkende maatregelen worden opgeheven, valt af te wachten. Vrij zeker is dat de inkomsten van goede doelen dit jaar over het algemeen lager zullen liggen. Ook zal de digitale sprong die sommige goede doelen gemaakt hebben, net zoals thuiswerken waarschijnlijk van blijvende aard zijn.

Of ook het samenhorigheidsgevoel, dat er nu zou zijn, zal blijven en mensen na de coronacrisis zal motiveren om (meer) geld te doneren, intrigeert niet alleen goede doelen, maar ook psychologen, maatschappijonderzoekers, economisten en andere kenners. Veel hangt af van hoe de economie zich herstelt na de recessie die onvermijdelijk lijkt na de coronacrisis.

Experts voorspellen alvast dat we de negatieve effecten op het welzijn van mensen nog lang als samenleving zullen voelen. En dat bijkomende zorg daarom nog lang nodig zal zijn. 'Veel mensen zijn enorm op zichzelf teruggeworpen, eenzaam, hun baan kwijtgeraakt, in de schulden geraakt', stelt ook Plug. 'Dan is saamhorigheid en de bereidheid om elkaar te helpen van groot belang. En dat zijn nou net de kenmerken van goede doelen.'