Stop invoering datasurveillancewet WGS

Platform Burgerrechten komt in actie tegen het nieuwe Wetsvoorstel Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden (WGS). Ze schrijven een brandbrief aan het kabinet om een eind te maken aan de mogelijke invoering van deze ingrijpende datasurveillancewet. Ze vrezen voor de privacy van burgers.

Volgens het Platform Burgerrechten waar diverse bezorgde organisaties hun krachten bundelen is de WGS een kaderwet waarbij de data en gegevens van vier bestaande samenwerkingsverbanden op een hoop worden geveegd. De overheid wil met deze verzamelde data ernstige criminaliteit voorkomen en het misbruiken van overheidsgelden. Maar in dit wetsvoorstel wordt niet duidelijk vastgelegd welke gegevens zij kunnen uitwisselen. Hierdoor is er te weinig controle op dit soort privacygevoelige informatie en vreest het platform voor nieuwe misstanden.

Grootschalige datasurveillance
Dit nieuwe wetsvoorstel WGS biedt nog ruimere mogelijkheden om grootschalige datasurveillance toe te passen op burgers dan het inmiddels verboden fraudedetectiesysteem SyRI (Systeem Risico Indicatie). Zo kunnen er onder de WGS schaduwadministraties worden aangelegd voor allerlei doeleinden. Met dit wetsvoorstel kunnen alle data die bij publieke en private partijen bekend zijn worden gekoppeld en geanalyseerd.

Gevaar voor de rechtsstaat
Tijmen Wisman, voorzitter van het Platform Burgerrechten zegt: 'Werkelijk alle her en der opgeslagen persoonsgegevens worden met dit wetsvoorstel fair game voor massasurveillance. Deze data kan voortaan zonder verdachtmaking of concrete aanleiding tegen burgers worden gebruikt in heimelijke analyses met ingrijpende gevolgen. In onze ogen vormt dit voorstel een gevaar voor het functioneren van de rechtsstaat.'

Duizenden onschuldige burgers geraakt
Het platform waarschuwt voor de desastreuze gevolgen van dit soort grootschalige data-analyses met de kinderopvangtoeslagaffaire nog vers in het achterhoofd. 'Duizenden onschuldige burgers werden hierdoor geraakt. De gegevensanalyses op basis waarvan dit gebeurde waren ondoorzichtig, discrimineerden en zijn tot op de dag van vandaag geheim voor de getroffen burgers.'

SyRI verboden door rechter
Het Burgerplatform is vooral boos, omdat op 5 februari de rechter een streep haalde door SyRI.

De rechter vond dat het fraudedetectiesysteem SyRI in strijd was met het Europese Verdrag voor de Rechten voor de Mens (EVRM). Deze wetgeving maakte inbreuk op het privéleven van burgers, was onvoldoende inzichtelijk en controleerbaar en werd daarom door de rechter verboden. 'De uitspraak over SyRI was een streep in het zand. Daar gaat de regering nu met een bulldozer overheen met dit nieuwe wetsvoorstel', zegt het Burgerplatform.

LEES OOK
Gebruik SyRI is verboden, wat zijn de gevolgen?
Adviesrol buiten spel
En het nieuwe wetsvoorstel WGS gaat zelfs nog verder dan het verboden SyRI. Volgens de samenwerkende privacy-organisaties heeft de overheid niets geleerd van de rechtszaak. Het kabinet slaat volgens hen de negatieve adviezen van de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens in de wind. En zijn er na hun advies nog vier publiek-private samenwerkingsverbanden toegevoegd, zonder dat hierover advies is gegeven. Hierdoor is de adviesrol van de Raad van State en de Autoriteit Persoonsgegevens buiten spel gezet in hun wettelijke adviesrol, schrijft het Burgerplatform in hun brief. De behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer staat gepland op 27 mei.