Spieksoftware voor online-tentamens, is dat geen privacyschending?

Steeds meer onderwijsinstellingen maken gebruik van software om afkijken bij tentamens te voorkomen. Jongerenorganisaties trekken aan de bel omdat ze vinden dat de privacy van studenten in gevaar komt. De organisaties sturen een brandbrief naar scholen, het ministerie van Onderwijs en de Tweede Kamer.

De spieksoftware bestuurt op afstand de webcam, microfoon en in enkele gevallen de webbrowser een student. Het gebruik van de software neemt steeds sneller toe, omdat studenten de tentamens niet op school kunnen maken door de coronamaatregelen.

Privacy en studievoortgang
'Dit heeft een behoorlijke impact op de privacy van studenten. Het zou nooit zo mogen zijn dat zij moeten kiezen tussen privacy en studievoortgang', schrijven onder andere de Landelijke Studentenvakbond (LSVb), het Interstedelijk Studentenoverleg (ISO) en Jongerenorganisatie Beroepsonderwijs (JOB). Daarnaast ondertekenen ook acht jongerenorganisaties van van politieke partijen de brief.

Scholen laten weten dat het geven van thuisonderwijs een enorme klus is. Met de software wordt voorkomen dat de tentamens verplaatst moeten worden tot na de coronacrisis. Wel benadrukken scholen dat goed afgewogen wordt of het nodig is de software in te zetten.

Deze manier van online toezicht kan, ook afgezien van corona, wel een uitkomst bieden voor of topsporter of voor studenten die in het buitenland studeren.

Alternatieven
Studentenorganisaties tonen begrip voor de de lastige situatie waar scholen zich in bevinden, maar willen toch liever dat de software verdwijnt. Het baart vooral zorgen wie, waar en hoe de opnames van studenten worden bewaard en gedeeld. 'De impact op privacy is buiten proportie als er alternatieven bestaan. We roepen instellingen op om samen met de studenten creatief te zijn en op zoek te gaan naar alternatieven.' Alternatieven zouden bijvoorbeeld een mondeling tentamen kunnen zijn of een openboektentamen.

'Het gaat veel te ver'
Psychologiestudente Naomi de Leng is een petitie begonnen tegen het gebruik van de software en heeft duizenden handtekeningen verzameld. 'We moeten een kamerscan maken waarop onze hele persoonlijke ruimte te zien is. Ze lezen ook onze oogbewegingen af, onze mondbewegingen, alles. Het gaat echt veel te ver.'

Maatregelen bij schending privacyregels
Katja Mur van De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) gaat onderwijsinstellingen ondervragen over de voorwaarden van het gebruik van anti-spieksoftware. 'We gaan bekijken of scholen zich aan de privacyregels houden. Als ze dat niet doen, kunnen we serieuze maatregelen nemen.'

Informeren en waarschuwen
De AP kwam eerder met tips voor het gebruik van de spieksoftware. De Autoriteit adviseert onderwijsinstellingen de software alleen te gebruiken als er geen alternatief voorhanden is. Als de software gebruikt wordt, moeten studenten in begrijpelijke taal geïnformeerd en gewaarschuwd worden dat een datalek nooit uit te sluiten is.