Toezichthouder: Minder afluisterverzoeken onterecht in tweede jaar 'aftapwet'

De Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB) heeft in het tweede jaar dat de vernieuwde inlichtingenwet actief is minder afluisterverzoeken van de AIVD en MIVD als onrechtmatig beoordeeld, meldt de toezichthouder donderdag in een beknopte versie van zijn tweede jaarverslag.

De nieuwe Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv), ook wel 'aftapwet' en door critici 'sleepwet' genoemd, is sinds mei 2018 van kracht. De TIB is met de komst van de wet in het leven geroepen om te beoordelen of de minister rechtmatig toestemming geeft voor de inzet van bijzondere bevoegdheden van de geheime diensten.

Over de periode van april 2019 tot april 2020, heeft de TIB geoordeeld dat de ministers van Binnenlandse Zaken en Defensie de AIVD in 1,7 procent van de gevallen onterecht toestemming gaven om een verzoek in te dienen. Bij de militaire inlichtingendienst MIVD ging het om 3,1 procent van de gevallen.

In het eerste jaar keurde de TIB - nadat de minister toestemming had gegeven - bij de AIVD alsnog 4,5 procent van de verzoeken af. Bij de MIVD ging het toen om 5,8 procent. De TIB trapte toen onder meer op de rem nadat de ministers hun akkoord hadden gegeven voor het gebruik van de omstreden 'sleepnetmethode'.

TIB tevreden over verbeterde verzoeken AIVD
Het aantal onrechtmatigheden is het afgelopen jaar gedaald, concludeert de toezichthouder. De TIB is met name te spreken over de AIVD, wiens verzoeken "aanzienlijk verbeterd" zijn. De MIVD, die relatief minder verzoeken indient, wordt in het jaarverslag niet op dezelfde manier geprezen.

De AIVD en MIVD mogen speciale bevoegdheden niet zonder akkoord van de TIB inzetten, behalve als er spoed in het spel is. Dan beoordeelt de TIB achteraf of de geheime diensten rechtmatig gehandeld hebben.

De TIB publiceert in verband met de coronacrisis slechts een verkorte versie van het jaarverslag. Het volledige jaarverslag wordt "zo spoedig mogelijk" gepubliceerd. Hoe lang dat precies duurt, is afhankelijk van hoelang de maatregelen van het kabinet van kracht zijn, laat een woordvoerder weten.