Niet contant kunnen betalen: inbreuk op je privacy?

Het komt steeds vaker voor dat het op plekken niet mogelijk is om met contant geld te betalen. Voor bedrijven en organisaties is dit handig; zo is er bijvoorbeeld minder verantwoordelijkheid voor werknemers en is het risico op diefstal kleiner. Voor consumenten kan dit echter problemen opleveren, als die bijvoorbeeld vanwege hun uitgavenoverzicht de voorkeur geven aan betalen met contant geld. Mogelijk is er nog een ander knelpunt wanneer ergens alleen met een pinpas kan worden afgerekend: de privacy.

Met een contante betaling blijft nergens registratie achter van die betaling. Met een betaling met pinpas is dit uiteraard wel zo. Als je je boodschappen met een pinpas bij een supermarkt afrekent, blijven er gegevens achter van waar je op een bepaald tijdstip bent geweest. Reken je een bioscoopkaartje voor een maatschappijkritische film af, zegt dit al een stuk meer over jezelf.

Privacyjurist en -activist Michiel Jonker, die bij een bioscoop in Arnhem ondervond dat hij alleen met pin kon betalen, is tegen het afschaffen van contante betalingen. Hij heeft een zaak aangespannen tegen de Autoriteit Persoonsgegevens, omdat die volgens Jonker in dit geval verzaakt op te treden. Privacy First steunt deze zaak.

'Contante betaling enige garantie voor anonimiteit'
'Een contante betaling is de enige manier van betalen die privacy en anonimiteit garandeert', aldus privacyjurist Vincent Böhre van Privacy First. Volgens hem zou je anoniem een bioscoop moeten kunnen bezoeken en dat is niet mogelijk als er een spoor achterblijft van je pinbetaling. 'Naast je locatie en moment van bezoeken, zegt het iets over je politieke interesses, je persoonlijkheid, je hobby's, je seksuele voorkeur en ga zo maar door. Welk type films je kijkt, kan heel veel over jou zeggen.'

De privacyvoorvechters zeggen niet dat dit in de huidige samenleving direct een probleem hoeft te zijn. 'Maar de geschiedenis leert dat dingen ook redelijk snel kunnen omslaan. Je weet niet wat voor regering we over een paar jaar hebben; misschien zijn bepaalde type films dan wel heel gevoelig. Er zijn genoeg voorbeelden van landen waar je niet elke film mag bekijken', meent Böhre.

'Zolang er geen privacyvriendelijk alternatief is, moet je de contante betalingen niet opgeven', luidt het algemene standpunt van Michiel Jonker.

Wetgeving onvoldoende duidelijk
Er is geen wet die verplicht om een bepaald type betaling te accepteren; wat dat betreft lijkt de bioscoop in zijn recht te staan. Tegelijkertijd is er ook nog veel onduidelijk over wanneer het recht op contante betaling beperkt mag worden. Het enige wat wel duidelijk is, is dat er in een monopoliesituatie geen beperking van het recht op contant geld mag zijn. 'Als er in een dorpje maar één supermarkt is, moet die contant geld accepteren.'

Door het gebrek aan duidelijke wetgeving gaat het Jonker en Privacy First dan ook niet alleen om deze specifieke casus, maar om een groter geheel. 'Deze rechtszaak dient vooral om meer duidelijkheid te verschaffen over wanneer je het gebruik van contant geld mag beperken. En dan ook niet alleen met betrekking tot privacy', verklaart Böhre.

Geef in de poll hieronder jouw mening over het afschaffen van contante betalingen in verband met privacy.