NUcheckt: Kobalt in accu elektrische auto mogelijk door kinderen gewonnen

Volgens meerdere berichten zijn mensen met een elektrische auto medeverantwoordelijk voor kinderarbeid. NUcheckt bekeek of er een verband is tussen elektrische auto's en kinderarbeid.

De radicaal rechtse website Fennixx waarschuwde begin december dat kinderen onder onmenselijke omstandigheden werken, zodat "klimaatfanaten" in een elektrische auto kunnen rijden. Volgens de website is iedere koper van een elektrische auto er verantwoordelijk voor dat kleine kinderen worden uitgebuit. Ook op Facebook en Twitter zijn er veel berichten te vinden waar elektrische auto's worden verbonden aan kinderarbeid. Hoe zit dit?

Waar komt het vandaan?
Het bericht van Fenixx is gebaseerd op een bericht van anonymousnews.ru. Een Russische website die in het Duits artikelen plaatst. Volgens onder andere de Duitse krant de Suddeutsche Zeitung verspreidt de website hoaxes, racisme en complottheorieën.

In het bericht van beide websites over elektrische auto's staat een verhaal over een jongetje van acht, Dorsen, die in de mijnen werkt, zodat er elektrische auto's kunnen worden gemaakt. Dit verhaal blijkt afkomstig uit een reportage van het Britse Sky News. De kop van het artikel van Sky News was: "Ontmoet Dorsen, acht jaar, hij werkt in een kobaltmijn voor jouw smartphone".

Volgens de reportage van Sky News komt kinderarbeid regelmatig voor bij de winning van kobalt. Kobalt is een grondstof die wordt gebruikt voor een groot deel van de heroplaadbare batterijen. Dit kunnen batterijen zijn voor een elektrische auto, maar bijvoorbeeld ook voor een laptop, camera of smartphone.

Wat is er aan de hand?
Het merendeel van de wereldwijd gebruikte kobalt komt, volgens de Amerikaanse United States Geological Survey (USGS), uit Congo. In 2016 bracht Amnesty International een rapport uit over de omstandigheden waaronder kobalt in Congo wordt gewonnen.

Volgens de mensenrechtenorganisatie komt 20 procent van de kobalt uit Congo uit niet-industriële mijnen. Mensen die hier werken, gebruiken vaak geen beschermende kleding en maken weinig gebruik van apparatuur. Ook zijn er onder de mijnwerkers jonge kinderen. Onbeschermd werken met kobalt kan leiden tot long- en huidziekten.

Bedrijven weten niet waar kobalt vandaan komt
Ook grootschalig onderzoek van de Universiteit van Berkeley in kobaltregio's in Congo liet zien dat hier regelmatig sprake is van kinderarbeid. In 2017 bracht Amnesty International een onderzoek uit waarin ze aan grote tech- en autobedrijven vroegen wat zij doen om te voorkomen dat ze kobalt gebruiken dat onder slechte omstandigheden is gewonnen.

Volgens Amnesty International onderzoekt geen van de onderzochte bedrijven de oorsprong van kobalt in hun producten volgens de richtlijn van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Apple en Samsung zetten volgens de organisatie wel de meeste stappen om de productie van kobalt te controleren. En ook Tesla en BMW hebben de manier waarop ze de kobalt in hun producten controleren verbeterd.

Het is volgens de mensenrechtenorganisatie vaak onduidelijk waar kobalt vandaan komt, omdat de bedrijven die elektrische auto's of consumentenelektronica verkopen, zelden zelf kobalt inkopen. Meestal kopen ze batterijen van batterijproducenten, die kobalt weer via een aantal grote kobaltverwerkers inkopen.

Volgens Amnesty International en mensenrechtenadvocaten zijn de bedrijven die producten aan consumenten verkopen waar kobalt in zit deels verantwoordelijk voor de mensenrechtenschendingen bij het winnen van kobalt. Op 17 december vorig jaar zijn Apple, Google, Microsoft, Tesla en Dell daarom ook aangeklaagd voor het medeplichtig zijn aan de dood van kinderen in kobaltmijnen in Congo.

Hoeveel van de gewonnen kobalt gaat naar elektrische auto's?
Uit een rapport van de Europese Commissie uit 2018 blijkt dat 9 procent van de wereldwijd gewonnen kobalt wordt gebruikt voor de batterijen van elektrische voertuigen, waaronder elektrische auto's. In totaal wordt bijna de helft van het kobalt wereldwijd gebruikt voor batterijen. Kobalt wordt verder bijvoorbeeld ook gebruikt in vliegtuigmotoren, bij de reiniging van ruwe olie, in medische apparatuur en in satellieten.

In een onderzoek van de universiteit Leiden staat dat de hoeveelheid kobalt die gebruikt wordt in de motor van een elektrische auto daalt. En er wordt verwacht dat dit in de komende jaren verder zal dalen. Toch zal vanwege de toename van het aantal elektrische auto's de vraag naar kobalt voor auto's stijgen.

Conclusie
Bijna iedere Nederlander maakt in zijn dagelijkse leven gebruik van kobalt. Bijvoorbeeld door een appje te sturen op je smartphone, te werken op je laptop of te vliegen naar je vakantiebestemming. En een groot gedeelte van het wereldwijd gebruikte kobalt komt uit Congo, waar een aanzienlijk deel van de kobalt wordt gewonnen onder slechte omstandigheden en waar er sprake is van kinderarbeid.

Autoproducenten kunnen volgens Amnesty International niet altijd met zekerheid zeggen waar het kobalt in hun elektrische auto's vandaan komt. Het is daarom waarschijnlijk waar dat een elektrische auto kobalt kan bevatten dat met kinderarbeid is gewonnen.

Alleen, elektrische voertuigen kunnen niet in zijn geheel verantwoordelijk worden gehouden voor de misstanden bij de winning van kobalt. Er wordt in totaal meer kobalt gebruikt voor de productie van andere soorten batterijen. En ook bij dit gebruik van kobalt kan niet uitgesloten worden dat er sprake is geweest van kinderarbeid bij de winning.