OM over handhaving tijdens boerenprotesten: 'We hebben gefaald'

De autoriteiten hebben gefaald bij het handhaven van het verbod op tractoren op de weg tijdens het boerenprotest op 1 oktober in Den Haag. Dat zegt Officier van Justitie Linda Bregman in een interview met Opportuun, het vakblad van het Openbaar Ministerie.

Desondanks denkt Bregman dat de politie verstandig handelde op de dag dat duizenden boeren naar het Malieveld kwamen om hun onvrede te uiten over het stikstofbeleid van het kabinet. "Zij (de politie, red.) heeft gekozen voor zoveel mogelijk veiligheid op de snelweg. Daar reden ook gewoon gezinnen en mensen op naar hun werk."

Bregman maakte die dag deel uit van de Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (SGBO), een flexibele organisatie, die bij een crisis of groot incident de politie-inzet aanstuurt en coördineert.

Volgens de officier was het voor de politie niet mogelijk om de boeren tegen te houden. Bovendien was er volgens haar veel alcohol in het spel. "Vergis je niet: de dynamiek was vaak echt niet fijn. Ik weet niet of je de beelden gezien hebt van de boeren die bij het Malieveld door het hek heen reden?"

Daarbij speelde volgens Bregman ook mee dat "het grote publiek vrij massaal achter de demonstranten stond". "Als je dan stevig optreedt, kan de boel enorm escaleren, met alle risico's van dien."

'Ik werd wakker in een totaal andere werkelijkheid'
De boeren wilden die dag een tegengeluid laten horen, omdat zij de weken daarvoor onder de loep waren komen te liggen in het stikstofdossier. Zo stelde D66 voor om de veestapel te halveren om de uitstoot van stikstof te verminderen. Ook kwam het Adviescollege Stikstofproblematiek met het advies om maatregelen te nemen tegen agrarische bedrijven, die relatief veel emissies uitstoten of verouderde stallen hebben.

In aanloop naar de boerendemonstratie was het uitgangspunt van het OM dat de wet die verbiedt dat tractoren de snelweg op mogen, gewoon gehandhaafd zou worden. Met de gemeente werd afgesproken dat er 75 tractoren naar het Malieveld mochten komen. Bregman: "Nou, ik ging naar bed en werd wakker in een totaal andere werkelijkheid."

De volgende ochtend om 6.00 uur zag zij filmpjes van tractoren op de snelweg op weg naar Den Haag. "Toen wist ik al dat de handhaving op de snelweg niet was gelukt. De tractoren waren kennelijk niet tegen te houden." Uiteindelijk werden vierhonderd tot vijfhonderd tractoren op het Malieveld gestald.

Dat handhaven lukte weer niet bij de tweede boerendemonstratie op 16 oktober en bij het bouwprotest op 30 oktober. "Niet omdat we het niet wilden. Niet omdat we de wet niet snapten. Maar omdat het gewoon niet tegen te houden was", aldus de Officier van Justitie.