Europees Hof: Verkoop tweedehands e-books schendt auteursrecht

De verkoop van tweedehands e-books is een schending van het auteursrecht, heeft het Europese Hof van Justitie donderdag bepaald. Het Hof gaat hierin mee met advocaat-generaal Maciej Szpunar, die in september zijn advies uitbracht in de zaak.

De uitspraak is gedaan in een langlopende zaak tussen twee Nederlandse uitgeversbonden en verkoopsite voor e-books, Tom Kabinet.

De zaak werd in 2014 gestart door de uitgeversbonden. Zij vinden dat het verkopen van een tweedehands e-book auteursrechten schendt. Ze stellen dat de koper geen rechten heeft voor de verspreiding van een e-book als die bij een webwinkel als bol.com of Amazon wordt gekocht.

Het Europese Hof is het daarmee eens. Het Hof zegt dat het nieuwe publiek, de koper van het tweedehands boek, niet onder de gebruikslicentie valt die is aangegaan tijdens de originele aankoop van een e-book.

Verder zegt het Hof dat het delen van een tweedehands e-book op een website al een schending van het auteursrecht is. Hierbij maakt het niet uit of iemand het boek koopt.

Ook zorgt het aanbieden van tweedehands e-books er volgens het Hof voor dat meerdere mensen tegelijkertijd het boek kunnen lezen. Deze reden is ondergeschikt aan de eerste, omdat deze het online zetten van een e-book al verbiedt.

'E-books verliezen geen kwaliteit'
Met de uitspraak gaat het Hof verder mee in het advies van Szpunar, die stelde dat de kwaliteit van digitale kopieën van een boek niet achteruit gaat. Hierdoor is er geen verschil tussen een nieuw of een tweedehands e-book, afgezien van de lagere prijs.

Door de gelijkenis tussen een nieuw en tweedehands e-book kunnen de twee niet met elkaar concurreren zoals wel het geval is voor papieren boeken.

Dirk Visser, advocaat en hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden, zegt tegen NU.nl dat de eerste verkoop van een e-book er niet voor zorgt dat het distributierecht op dat boek in handen komt van de koper. Dit betekent dat een e-book niet zomaar mag worden doorverkocht, omdat het recht nog in handen is van de uitgever van het boek.

Tom Kabinet kan zich niet vinden in uitspraak
E-bookverkoopsite Tom Kabinet is het niet eens met de uitspraak van het Hof. Marc Jellema, oprichter van de site, laat aan NU.nl weten dat het auteursrecht van een e-book inderdaad in handen blijft van de auteur. Hij stelt echter dat het distributierecht na verkoop is verlopen omdat "de auteur bij de eerste verkoop al een reële vergoeding heeft gekregen".

Daarnaast benadrukt Jellema dat Tom Kabinet een 'one copy, one user'-principe toepast, waardoor een e-book nooit aan meer dan een persoon tegelijk verkocht kan worden.

Maar de site heeft geen toezicht op de handelingen van de koper van het tweedehands e-book. Als iemand het boek terug verkoopt, wordt het boek weer beschikbaar op de site.

De verkoper wordt dan gewezen op een verplichting om het boek van alle gegevensdragers te verwijderen, maar dit kan niet worden gecontroleerd.

Rechtbank van Den Haag moet beslissen
Nu het Europese Hof uitspraak heeft gedaan, wordt de zaak weer overgenomen door de rechtbank van Den Haag. De rechtbank beslist welke van de twee partijen gelijk krijgt en of de verkoop van tweedehands e-books vervolgens is toegestaan.

De uitgevers laten in een persbericht weten onderzoek te doen naar de mogelijke schade die Tom Kabinet heeft veroorzaakt en of die te verhalen is. Een woordvoerder laat aan NU.nl weten dat de uitgevers gecompenseerd willen worden voor alle mogelijk illegaal verkregen e-books die verkocht zijn via de verkoopsite.