Wat heeft 25 jaar aan klimaattoppen opgeleverd?

Internationaal wordt meer dan 25 jaar vergaderd over klimaatverandering. In dezelfde periode is de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen met 50 procent gestegen. Zijn die klimaattoppen dan wel ergens goed voor? NU.nl zette de belangrijkste afspraken en resultaten op een rij.

De afgelopen twee weken was het weer overal in het nieuws: de jaarlijkse VN-klimaatconferentie. Aanvankelijk gepland in Brazilië, toen verplaatst naar Chili en uiteindelijk gehouden in Madrid. De meeste betrokkenen zijn het erover eens dat de uitkomst teleurstellend was, omdat belangrijke onderwerpen zijn doorgeschoven naar volgend jaar. Dat gebeurt vaker: zaken waar dit jaar een knoop over moest worden doorgehakt, zoals regels over het handelen in emissierechten, hadden eigenlijk al vorig jaar beklonken moeten worden.

Zo wordt weleens cynisch gesproken van een rondtrekkend circus van de COP's, de veelgebruikte afkorting voor de VN-klimaattoppen. COP staat voor Conference of Parties en ze worden genummerd. De top in Madrid was COP25, en volgend jaar in Glasgow wordt COP26 gehouden.

KlimaatZie ook: Landen beloven op slot klimaattop volgend jaar doelen aan te scherpen
Bekende klimaattoppen zijn die van Parijs in 2015 (COP21), Kopenhagen in 2009 (COP15) en de Japanse stad Kioto in 1997 (COP3). Er zijn dus 25 dergelijke conferenties gehouden en er wordt al méér dan 25 jaar over gepraat, want klimaatverandering stond ook in 1992 al op de VN-agenda.

1992: in Rio de Janeiro werd de 'Earth Summit' gehouden. Dit was een belangrijke conferentie over de bestrijding van armoede en milieuproblemen. Tijdens die conferentie werd besloten dat er een VN-klimaatverdrag moest komen (het UNFCCC) met als doel internationaal samen te werken om voor de mens gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen. Het wordt vaak een raamwerkverdrag genoemd, een fundament dat in de toekomst concreter moet worden ingevuld.

1995: de eerste officiële klimaattop werd gehouden in Berlijn (COP1). De CO2-concentratie in de atmosfeer lag toen rond 360 'parts per million' (ppm) en de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen bedroeg 38 miljard ton. Ter vergelijking: de CO2-concentratie ligt nu rond 410 ppm en de jaarlijkse wereldwijd uitstoot is gestegen naar 56 miljard ton broeikasgassen.

1997: in de Japanse stad Kioto werd het eerste klimaatakkoord gesloten. Dit was het zogeheten Protocol van Kioto. Daarin spraken 36 rijke industrielanden waaronder Nederland af hun uitstoot van broeikasgassen tussen 1990 en 2012 met gemiddeld 5,2 procent te verlagen. Het ging niet zonder slag of stoot. Zo zijn veel emissiedoelen in praktijk niet gerealiseerd. Wel vormen deze klimaatafspraken de basis voor latere deals. Zo werd in Kioto besloten dat landen kunnen handelen in emissierechten. In 2012 werd besloten het protocol te verlengen tot 2020.

2008: in het Poolse Poznan besloten landen een internationaal hulpfonds op te richten om arme landen te helpen zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering. De hiervoor benodigde financiering blijft voorlopig uit. Ook werden in Poznan afspraken gemaakt voor de bescherming van bossen.

2009: de klimaattop in Kopenhagen moest tot een doorbraak leiden. De wens was een nieuw klimaatakkoord met bindende emissiedoelen als opvolger van het Protocol van Kioto. Verder dan vrijblijvende toezeggingen kwamen de landen echter niet. Deze klimaattop wordt daarom gezien als een van de grootste mislukkingen in de klimaatonderhandelingen.