Radar

In Deel 2 van Radar Extra, de Woningnoodramp onderzoekt Antoinette Hertsenberg de lastige positie van middeninkomens op de woningmarkt.Maar liefst 1,6 miljoen huishoudens in Nederland vallen in de officile definitie van een middeninkomen. Het gaat om alleenstaanden en gezinnen die tussen de 38.000 en 54.000 euro bruto per jaar verdienen. Als je de huishoudens meerekent die tegen deze inkomensgrenzen aan zitten en er net buiten vallen, gaat het om miljoenen personen die moeite hebben een woning te vinden of door te stromen naar een nieuw huis.

Economische daklozenJeroen Pater, heeft drie maanden in de daklozenopvang gezeten na een scheiding en het verlies van zijn baan. Ondanks dat hij een redelijk inkomen heeft, lukt het hem niet om een andere woning te vinden. Hij behoort tot de steeds groter groeiende groep van economisch daklozen.Wel een inkomen, geen huisDe kans dat Jeroen een sociale huurwoning krijgt in t Gooi, waar hij moet verblijven vanwege zijn dochter, is zeer klein, hij is daarom aangewezen op de vrije sector en die huurprijzen zijn onbetaalbaar voor hem.Kijk ook aflevering 1: De Woningnoodramp: Starters en doorstromers'Het voelt als een soort gevangenis'Ook bezoekt Antoinette, Jacquelina en Michel Soeteman, zij huren een woning voor bijna 1150 per maand. 6 Jaar geleden kostte deze woning nog zon 900 euro. Elk jaar gaat de huur flink omhoog. Inmiddels spenderen zij bijna de helft van hun inkomen aan huur. Michel zegt: 'Het voelt eigenlijk als een soort gevangenis om je nek heen. Je komt nooit meer in een ander huis voor een lagere huur, omdat er gewoon helemaal niks meer is.'Niet in aanmerking voor sociale huurwoningZe komen niet in aanmerking voor een sociale huurwoning, ze verdienen namelijk samen net iets meer dan 42.000 euro per jaar. Marja Elsinga, hoogleraar woonbeleid aan de Technische Universiteit in Delft, legt uit dat de woningcorporaties zich sinds 2015 echt alleen nog maar op lage inkomens moeten richten, hierdoor vallen mensen als Jacquelina en Michel buiten de boot, ook omdat ze te weinig verdienen voor een koopwoning. Daar zit een oneerlijk element in legt Marja Elsinga uit. 'Een sociale huurwoning wordt doorgaans verhuurd tegen een huur die lager is dan de markthuur dus dan kun je gesubsidieerd wonen noemen. De Particuliere huursector kent geen subsidie en daar zien we het probleem. Dat geldt eigenlijk ook voor de koopsector. Als eigenaar heb je hypotheekrente aftrek. Dat is ook een vorm van subsidie. Het enige segment op de woningmarkt waar geen subsidie voor beschikbaar is, is die commercile huursector.'Eerste WoningwetDit is precies het probleem waar Jacquelina en Michel tegen aanlopen. Als zij het bedrag van de huur in de vorm van een maandelijkse hypotheek zouden betalen, hadden ze een hypotheek van meer dan drie ton maar op basis van hun salaris mogen ze nog geen 175.000 euro lenen. Ze zitten dus klem en vast aan een huurwoning die jaarlijks in prijs stijgt. Marja Elsinga vindt ook dat we anders naar bestaande woningen moeten kijken. Zo hebben we tegenwoordig veel meer vierkante meters per persoon als vroeger. 'In de tijd van de eerste Woningwet hadden mensen ongeveer acht vierkante meter per persoon. Uit een onderzoek van vorig jaar van het CBS blijkt dat het 65 vierkante meter is tegenwoordig.'Sterk vergrijzende bevolkingOok omdat de samenstelling van de huishoudens verandert kun je je afvragen of die 65 vierkante meter per persoon nodig is. Peter Boelhouwer, woningmarktexpert en hoogleraar aan de faculteit bouwkunde in Delft, licht het toe. 'We hebben natuurlijk te maken met een sterk vergrijzende bevolking. We krijgen nog ruim een miljoen alleenstaanden erbij en die gezinnen blijven ongeveer constant. En we zien een dubbele vergrijzing, dus het aandeel ouderen vanaf 75 plus dat gaat meer dan verdubbelen de komende jaren. En dat betekent nogal wat voor die woningmarkt. Die vragen natuurlijk om specifieke woningen en die zitten vaak ook in grote woningen. Dus als je in staat bent om die mensen een alternatief te bieden, dan kun je ook via doorstromen. Kun je een hoop resultaat boeken.'Een goede oplossing is zoveel mogelijk kleinere woningen bijbouwen. Aan de Prefab-bouwer Theo Timmerman zal het niet liggen, zijn bedrijf bouwt woningen in n dag. 'Eigenlijk moet ik elke dag een locatie hebben om een woning te bouwen. Het is lopende band werk voor ons op. Fabrieksmatig zijn we toe in staat om elke dag de wanden te produceren. Maar om de bouwplaatsen gereed te krijgen om inderdaad te gaan bouwen? Dat is de bottleneck.'De meeste deskundigen zijn het erover eens, het kabinet moet de regie nemen en meer locaties aanwijzen waar verplicht gebouwd moet worden. Pakt het ministerie deze handschoen op? Praat mee op het forum