Landen beloven op slot klimaattop volgend jaar doelen aan te scherpen

De slotvergadering werd ruim veertig uur uitgesteld, maar uiteindelijk is vandaag in Madrid de VN-klimaatconferentie tot een officieel einde gekomen. Ondanks dat ook afgelopen nacht druk is overlegd, is het belangrijke agendapunt over de regels van het klimaatakkoord doorgeschoven. Landen hebben wel toegezegd volgend jaar hun nationale klimaatdoelen "zo veel mogelijk aan te scherpen".

De Nederlandse Europarlementariër Bas Eickhout, de delegatieleider van de Europese Unie in Madrid, noemt de uitkomst van de klimaattop desondanks "teleurstellend". Dat is omdat het niet is gelukt om tot overeenstemming te komen over de spelregels van het Parijsakkoord - het belangrijkste doel van de klimaattop in Madrid.

Het heikele punt dit jaar was of oude 'uitstootrechten' uit de tijd van het Kyoto-protocol (1997) geldig blijven. Dit klimaatakkoord liep al in 2012 af, maar werd toen verlengd tot 2020. Landen als Brazilië en Rusland willen niet dat hun overtollige rechten vervallen, omdat ze deze willen kunnen verhandelen. Ook Australië verzet zich, omdat het grote aanbod van emissierechten de prijs laag houdt. Australië produceert veel steenkool en heeft daarom een economisch belang bij een lage koolstofprijs - waardoor ook de mondiale vraag naar steenkool hoog blijft.

Op volgende top moeten landen nieuwe scherpere emissiedoelen indienen
De Europese Unie werkt ondertussen samen met de Afrikaanse Unie en kwetsbare, laaggelegen eilandstaten. Zij zijn er niet mee akkoord gegaan om de overtollige rechten in de markt te houden. Het zou de opwarming naar de toekomst nog verder verhogen, terwijl de mondiale uitstoot juist sneller omlaag moet. Huidige doelen plus oude uitstootrechten leiden volgens schatting tot 3,3 graden opwarming - grofweg tweemaal zo veel als in 2015 in Parijs is afgesproken.

Eickhout: "De klimaattop in Madrid is echt teleurstellend. Er is een aantal landen dat klimaatbeleid niet serieus wil gaan uitvoeren en via slappe rekenregels alle vrijheid wil houden om boterzachte klimaatmaatregelen te laten meetellen als milieuprestatie. Hier vallen landen als Brazilië en Australië onder."

Volgend jaar wordt op de klimaattop in Glasgow dan ook van landen gevraagd om nieuwe, scherpere emissiedoelen in te dienen. Maar het feit dat het niet is gelukt om de onderliggende regels af te spreken, belooft ook voor die top weinig goeds, zegt Eickhout. "Probleem is dat er te weinig landen zijn die de dwarsliggers echt durven te overrulen. China en India spreken zich daar bijvoorbeeld niet scherp over uit."

Klimaatsamenwerking Europa en China cruciaal voor doorbraak
Om tot een doorbraak te komen moet er daarom gebouwd worden aan een steviger groene coalitie. Essentieel daarbij is volgens Eickhout klimaatsamenwerking tussen Europa en China.

"De huidige impasse is een slecht voorteken voor de klimaattop in Glasgow volgend jaar. De EU is er weliswaar in geslaagd om het vertrouwen te blijven houden van veel ontwikkelingslanden, maar het komende jaar wordt het cruciaal om met name China aan de ambitieuze kant te krijgen. Als dat lukt, kunnen de echt blokkerende landen geïsoleerd worden."

In september wordt een EU-China-top gehouden, en die is volgens Eickhout cruciaal. "Voor die tijd zal de EU zelf duidelijkheid moeten scheppen over haar verhoogde klimaatambities. Daar hebben we een half jaar de tijd voor."