Geen vergoeding meer voor zittend ziekenvervoer

Zilveren Kruis stuurde diverse klanten een brief met de mededeling dat ze vanaf 2020 geen reiskostenvergoeding meer krijgen voor zittend ziekenvervoer. De zorgverzekeraar gaat de wettelijke criteria strenger toepassen.

Fannie Steeman is al jaren chronisch ziek en heeft de pech dat ze ruim 40 keer per jaar het ziekenhuis moet bezoeken voor haar medische klachten. Haar man Piet rijdt haar iedere keer met hun eigen auto vanuit Medemblik naar het ziekenhuis in Alkmaar. Ze krijgen hiervoor in 2019 een kilometervergoeding van maximaal 1000 euro per jaar minus 103 euro eigen bijdrage.

Geen reiskosten meer
Ze ontvangen een brief van hun zorgverzekering Avéro Achmea, die vanaf 2020 al hun zorgpolissen overdoet aan Zilveren Kruis: 'U heeft momenteel toestemming voor zittend ziekenvervoer in de rolstoelcategorie. Ik had contact met u over de verandering in ons beleid voor zittend ziekenvervoer vanaf 1 januari 2020. We betalen uw reiskosten helaas niet vanaf 1 januari 2020.'

De zorgverzekeraar verwijst in de brief naar de regels van de overheid:

'De verzekeraar vergoedt alleen ziekenvervoer per auto, taxi of openbaar vervoer als u:

nierdialyses in een instelling krijgt;
oncologische behandelingen krijgt met chemotherapie, of radiotherapie of immunotherapie;
zich alleen per rolstoel kunt verplaatsen;
zich alleen met begeleiding kunt verplaatsen omdat u slecht ziet;
gebruik maakt van vervoer van en naar consulten, onderzoek en controles die nodig zijn voor de oncologische behandelingen, nierdialyses en vergelijkbare situaties die onder de hardheidsclausule vallen;
gebruik maakt van vervoer van en naar consulten, onderzoek en controles die samenhangen met de behandeling.'
Zorgverzekeraars kunnen uitzonderingen maken. Dit staat bekend als de hardheidsclausule. Maar consumenten worden in de brief van Zilveren Kruis niet geïnformeerd over deze uitzonderingsmogelijkheid.

Onterecht toestemming
Fannie voldoet niet aan bovenstaande categorieën, want ze is niet 'rolstoelafhankelijk'. 'In het verleden was deze omschrijving zo ruim dat er soms onterecht toestemming werd gegeven', staat er in de brief van Zilveren Kruis. Ze bellen met Zilveren Kruis en komen volgens de medewerker niet in aanmerking voor vergoeding en het wordt niet duidelijk of ze aanspraak kunnen maken op de zogenoemde hardheidsclausule. Vanaf 2020 krijgen ze geen enkele reiskostenvergoeding meer. 'Dat is een enorme aderlating', zegt Fannie.

Vrijwilliger zoeken
Ook de 76-jarige Otto Waakhuijsen kreeg een brief van Zilveren Kruis. Hij maakt al 9 jaar lang gebruik van zittend ziekenvervoer. Hij woont in Noordwijk en heeft geen auto. En met alleen AOW is het al lastig genoeg om rond te komen als chronisch zieke. Hij moet zo'n 12 tot 15 keer per jaar naar het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en het AMC in Amsterdam. Hij had tot nu toe een machtiging van de verzekeraar om iedere keer een taxi te bestellen, maar dat is vanaf 2020 afgelopen. Een taxi kan hij zelf niet betalen. Hij moet maar een vrijwilliger zoeken die hem naar het ziekenhuis rijdt, is het antwoord van Zilveren Kruis als hij hierover zijn beklag doet.

Brief aan de minister
Otto zegt: 'Mij is gebleken dat de Consumentenbond en de Unie KBO niet op de hoogte zijn dat het zittend ziekenvervoer voor 2020 voor een groot aantal patiënten komt te vervallen. Het gaat om duizenden mensen.' Hij heeft hierover zelfs al een brief gestuurd naar Zorgminister Hugo de Jonge, maar kreeg geen reactie.

Vier keer een andere uitleg
Vergelijkingssite Independer constateert dat de vier grote zorgverzekeraars Zilveren Kruis, CZ, Menzis en VGZ de hardheidsclausule allemaal anders uitleggen. 'Heb je op dit moment veel kosten die je moet betalen voor komend jaar dan zou je eventueel naar een andere zorgverzekeraar kunnen kijken of die wat toegankelijker de hardheidsclausule heeft staan op de site', aldus Joris Kerkhof, manager zorgverzekeringen bij Independer.

CZ schrijft in zijn voorwaarden: 'Als u voor behandeling van een langdurige ziekte of aandoening per 12 maanden meer dan 1000 kilometer enkele reis aflegt van uw huis naar de behandeling.

VGZ heeft een rekenformule: aantal maanden x aantal keer per week x aantal kilometers enkele reis. Er staat een rekenvoorbeeld op de site: Uw behandeling duurt zes maanden en u moet twee keer per week naar het ziekenhuis en een uw enkele reis is 25 kilometer dan is de formule 6 x 2 x 25 = 300. Is de uitkomst groter of gelijk aan 250? Dan krijgt u mogelijk een vergoeding voor uw vervoer.

Zilveren Kruis hanteert dezelfde rekenformule en Menzis verwijst naar een formulier op zijn site.

Te soepel geweest
Zilveren Kruis-woordvoerder Christine Rompa zegt: 'We zijn jarenlang te soepel geweest. Het is supervervelend voor sommige mensen dat we hiermee nu stoppen. Ze hebben jarenlang profijt gehad, maar we zijn niet strenger dan andere verzekeraars.'

Zelf kilometers bijhouden
Woordvoerster Rompa stuurt vervolgens een schriftelijke reactie: 'Wij hebben met de familie Steeman gesproken over eventuele mogelijkheden in de hardheidsclausule. Momenteel heeft mevrouw tot april diverse afspraken voor behandeling staan. Voor de rest van het jaar is dat nog niet ingepland. Op basis van een eerste berekening lijkt het erop dat als de planning van de eerste 4 maanden van 2020 ook geldt voor de rest van het jaar, mevrouw inderdaad in aanmerking komt voor de hardheidsclausule. Definitieve zekerheid is er zodra ook andere behandelingen zijn gepland. Mevrouw houdt ons daarvan komend jaar op de hoogte en zal de behandelingen, locaties en kilometers bijhouden. We hebben ook contact opgenomen met de heer Waakhuijsen om te kijken of hij inmiddels tot een oplossing is gekomen. De heer Waakhuijsen gaf aan dat hij momenteel in overleg is met de gemeente om te bespreken of hij in aanmerking komt voor vervoer vanuit de WMO.'

Klacht indienen bij SKGZ
Zilveren Kruis laat weten dat vanaf 2020 581 mensen niet meer in aanmerking komen voor een vergoeding voor zittend ziekenvervoer. Wie twijfelt aan de uitleg of interpretatie van de hardheidsclausule kan met een klacht over zijn zorgverzekeraar naar de Stichting klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ) stappen.

Lastig overstappen als chronisch zieke
Wie in 2020 veel ziekenhuisbezoeken heeft, moet goed navragen of hij of zij nog in aanmerking komt voor een vergoeding van de reiskosten voor zittend ziekenvervoer en of hij/zij in aanmerking komt voor de hardheidsclausule. Misschien loont overstappen naar een andere verzekeraar, dus je zou een rondje kunnen bellen naar andere zorgverzekeringen hoe zij omgaan met de hardheidsclausule. Al is het voor mensen met een chronische ziekte vaak lastig om van zorgverzekeraar te wisselen. Voor de basisverzekering mag niemand geweigerd worden, maar voor de aanvullende zorgverzekeraar mogen consumenten wél afgewezen worden.

Zorginstituut: 'weging van individuele situaties'
Zorginstituut Nederland mag niet ingaan op individuele voorbeelden, maar schrijft: 'In algemene zin geldt artikel 2.14 van het Besluit Zorgverzekering. Dat formuleert de ''hardheidsclausule'' en spreekt daarbij over een langdurige behoefte aan vervoer in verband met een langdurige aandoening. De clausule stelt dat de kosten van het vervoer vergoed moeten worden als het niet vergoeden van de kosten van het vervoer onbillijk zou zijn. Er wordt een door de zorgverzekeraars zelf ontwikkelde formule gehanteerd als hulpmiddel om te berekenen of er van onbillijkheid sprake zou zijn. In de formule zijn frequentie, duur en afstand van het vervoer verwerkt.

Zorgverzekeraars zullen in de praktijk per definitie de hardheidsclausule op hun eigen manier toepassen omdat het gaat om de weging van individuele situaties en of er wel of niet sprake is van onbillijkheid als de vervoerskosten niet vergoed worden.

De formule is een hulpmiddel om uiteenlopende gevallen met elkaar te vergelijken. Uiteindelijk gaat het om de individuele weging van de mogelijke onbillijkheid. Het is aan individuele zorgverzekeraars hier uitvoering aan te geven.

Wanneer daarover onenigheid ontstaat tussen zorgverzekeraar en cliënt, is zoals je weet de weg naar de SKGZ open.'