Dit staat er in de 'Green Deal' van de Europese Commissie

Het woensdag gepresenteerde voorstel voor een nieuwe Europese klimaatovereenkomst wordt omschreven als mogelijk een van de grootste omwentelingen van Europees beleid sinds de oprichting van de EU. Maar wat staat er in deze zogeheten 'Europese Green Deal'?

Belangrijk is in elk geval de kanttekening dat het gaat om een voorstel voor een overeenkomst, opgesteld door de Europese Commissie (EC). De lidstaten moeten hier nog meer instemmen. Daarmee is de presentatie van de klimaatplannen een eerste stap in een proces dat minstens een aantal maanden zal duren. Ook moeten veel details van het plan nog uitgewerkt worden.

Woensdag werd er al wel een document vrijgegeven met de hoofdpunten van het beoogde beleid van eurocommissaris Frans Timmermans en EC-voorzitter Ursula von der Leyen. Hieronder lees je een kleine greep uit de voorgestelde maatregelen en beleidspunten.

Klimaatwet moet afspraken bindend maken
Het doel is om Europa in 2050 "het eerste klimaatneutrale continent ter wereld" te maken. Dat betekent dat de netto uitstoot van de EU op dat moment nul is en de volledige uitstoot van broeikasgassen gecompenseerd wordt, zodat deze niet bijdraagt aan klimaatverandering.

Voor 2030 is het doel om de uitstoot met de helft terug te dringen ten opzichte van 1990-liefst zelfs met 55 procent. Het voornemen is om dit doel samen met de lidstaten nog verder aan te scherpen in 2020.

Om de voorwaarden voor een "effectieve en eerlijke" energietransitie af te stemmen, zal Von der Leyen in maart een nieuwe wet voorstellen om het doel voor 2050 bindend te maken voor alle EU-lidstaten. Momenteel wordt dit doel al door bijna alle EU-lidstaten onderschreven, met uitzondering van Polen, Tsjechië en Hongarije.

Over die nieuwe wet zullen de regeringsleiders en het Europese Parlement (EP) in maart stemmen. De drie Oost-Europese landen hebben al bezwaar geuit tegen de in 2050 beoogde klimaatneutraliteit.

Einde aan subsidies voor fossiele brandstoffen
Met de klimaatovereenkomst moet een einde komen aan het verstrekken van subsidies voor fossiele brandstoffen. Jaarlijks wordt daar in de EU 39 miljard aan uitgegeven, schat de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD).

Fonds om transitie eerlijk te laten verlopen
Om te zorgen dat de transitie eerlijk verloopt, wordt de oprichting van een speciaal fonds beoogd van tientallen miljarden, bedoeld voor landen die het hardst geraakt worden door het afgaan van fossiele brandstoffen.

CO2-heffing aan de grens van Europa
De commissie schrijft dat de effectiviteit van het klimaatbeleid ondermijnd kan worden, zo lang landen buiten de EU niet dezelfde ambities delen. Daarom wordt een importheffing overwogen op producten van die landen, zodat de prijzen hiervan beter de respectievelijke uitstoot reflecteren.

Energiesector moet hernieuwbaar worden
In het plan staat dat het gebruik van kolen en aardgas in de energiesector zo snel mogelijk moet stoppen. De energiesector is verantwoordelijk voor 75 procent van de uitstoot van broeikasgassen in de EU. Daarom kunnen de klimaatdoelen alleen gehaald worden als fossiele brandstoffen hier uitgefaseerd worden.

In de plaats hiervan moet er onder andere meer in windenergie op zee geïnvesteerd worden, ingezet worden energie-efficiëntie en samenwerking tussen lidstaten. Ook zal er meer geld gaan naar het ontwikkelen van hernieuwbare alternatieven voor fossiel gas.

Schone en betaalbare alternatieven voor vervoer
Om de voorgenomen doelen te halen, moet de uitstoot van vervoer op de weg, per spoor, in de lucht en op het water tegen 2050 met 90 procent verminderd worden. De EC schrijft dat mensen hiervoor betaalbaardere, toegankelijkere, gezondere en schonere alternatieven aangeboden moeten krijgen. Hiervoor zal in 2020 een strategie voor opgesteld worden.

De prijs van meer vervuilende manieren van vervoer moet tegelijkertijd een eerlijke reflectie zijn van de uitstoot die dit creëert. De commissie zegt daarom belastingsvrijstellingen voor brandstoffen in de lucht- en zeevaart onder de loep te gaan nemen.

Andere punten van de 'Green Deal'
Er worden nieuwe duurzaamheidsstandaarden doorgevoerd voor Europees voedsel
Er komt een strategie om biodiversiteit en bossen te herstellen en te behouden
Er wordt gestreefd de vervuiling van lucht, grond en water naar nul terug te brengen
Er komt een industrieplan voor een schone en circulaire industrie
Er komt een strategie om de voedselvoorziening te vergroenen
Er wordt groot ingezet op onderzoek naar innovatie en groene technologie