Ambassadeur ondergraaft verdediging Trump in explosieve hoorzitting

Gordon Sondland, de Amerikaanse ambassadeur bij de EU, heeft woensdag tijdens de publieke hoorzittingen in het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden bevestigd dat er inderdaad sprake was van een quid pro quo (voor wat, hoort wat) in het gesprek tussen de Amerikaanse president Donald Trump en zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky.

Volg de laatste ontwikkelingen in ons liveblog

Trump zou hebben gesuggereerd dat hij een hulppakket zou bevriezen, tenzij Oekraïne een onderzoek naar Trumps politieke rivalen zou starten. De president heeft dit tot nu toe altijd ontkend, maar Sondland zegt woensdag dat dit wel degelijk is gebeurd.

Ambassadeur Sondland is tot nu toe de enige getuige in het afzettingsonderzoek tegen Trump die direct contact met de president had over diens wensen met betrekking tot Oekraïne.

President Trump wordt ervan beschuldigd een bedrag van 391 miljoen dollar (ruim 350 miljoen euro) aan militaire hulp voor Oekraïne te hebben bevroren om een Oekraïens onderzoek naar de Democratische oud-vicepresident en presidentskandidaat Joe Biden en diens zoon Hunter af te dwingen. Hunter Biden zou werkzaam zijn geweest bij een corrupt Oekraïens bedrijf. Sondland is tevens de enige getuige tot nu toe die deze quid pro quo heeft bevestigd.

Tijdens een telefoongesprek op 25 juli met Oekraïense president Zelensky zou Trump om het onderzoek naar de Bidens hebben gevraagd. Een klokkenluider - waarschijnlijk een medewerker van een Amerikaanse inlichtingendienst - diende een klacht over dat gesprek in. Dit is de directe aanleiding voor het afzettingsonderzoek.

Ambassadeur sprak geregeld met Trump
"Ik weet dat leden van dit comité deze ingewikkelde kwesties regelmatig hebben bezien in de vorm van een simpele vraag: was er een quid pro quo? Zoals ik eerder verklaarde over een telefoongesprek van het Witte Huis en een ontmoeting in het Witte Huis, is het antwoord ja", zei Sondland woensdag in zijn verklaring.

De ambassadeur sprak tussen juli en september zes keer met Trump en zou volgens andere getuigen in dit onderzoek een centrale figuur in het schaduwbeleid voor Oekraïne zijn. Dit beleid werd aangestuurd vanuit het Witte Huis, geleid door Trumps persoonlijke advocaat Rudy Giuliani en gevoerd buiten de reguliere diplomatieke kanalen.

Sondland stelt woensdag dat hij met Rick Perry, de minister van Energie, en Oekraïnegezant Kurt Volker samenwerkte met Giuliani onder direct bevel van Trump. Geen van de drie wilde samenwerken met Giuliani, maar volgens Sondland volgden ze bevelen van de president op in de hoop de relaties tussen de VS en Oekraïne te verstevigen.

'Meerdere medewerkers van Witte Huis betrokken bij affaire'
Meerdere personen werkzaam in het Witte Huis waren betrokken bij de Oekraïneaffaire, vertelde Sondland. Zo zou de Amerikaanse vicepresident Mike Pence op de hoogte zijn geweest van de zaak en zou de minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo "weten wat er speelde".

Sondland verbindt ook John Bolton, de nationaal veiligheidsadviseur van destijds, aan de affaire. Net als de stafchef van het Witte Huis Mick Mulvaney.

Sondland herzag delen van verklaring
Sondland werd in oktober ruim negen uur lang achter gesloten deuren ondervraagd. Andere getuigen spraken Sondland op verschillende punten tegen, waarna de ambassadeur twee weken later een verklaring onder ede aflegde. Hierin herzag hij delen van zijn verklaring achter gesloten deuren.

Ambassadeur Sondland zei eerder onder meer dat hij niet wist dat het bedrijf waar Trump een onderzoek naar wilde ook het bedrijf was waar Biden aan gelieerd was. Kolonel Alexander Vindman, de topadviseur voor Oekraïne in het Witte Huis, zei dat dit niet klopt en dat Sondland zelf tegen een Oekraïense delegatie had gezegd dat er een onderzoek naar Biden moest komen.

Bij de publieke zitting van woensdag zei Sondland dat de tegenstrijdigheden het gevolg zijn van de weigering van de regering-Trump om documenten aan de onderzoekers te overhandigen. "Zonder die documenten is mijn geheugen niet perfect geweest", aldus de ambassadeur.