Zo voorkom je dat je slachtoffer wordt van spionagesoftware

Een ex die continu kan zien waar jij je bevindt of een werkgever die je telefoongebruik monitort. Stalkerware komt steeds vaker voor, stellen cybersecuritybedrijven. Hoe voorkom je dat je constant in de gaten wordt gehouden door deze spionagesoftware?

Stalkerware is een soort spionagesoftware waarbij iemand, bijvoorbeeld een (ex-)partner, via de smartphone in de gaten gehouden kan worden. De software wordt als een app op een telefoon geïnstalleerd zonder dat het slachtoffer dat doorheeft. De gebruiker kan dan zien waar de gebruiker zich bevindt en meekijken met berichten die binnenkomen en de foto's die het slachtoffer maakt.

Volgens cybersecuritybedrijf Kaspersky wordt stalkerware steeds vaker gebruikt. In de eerste helft van 2019 telde het bedrijf onder hun gebruikers meer dan 518.000 gevallen van stalkerware. Dat is een stijging van 373 procent ten opzichte van dezelfde periode in 2018. Ook het aantal unieke personen dat in aanraking kwam met stalkerware is gestegen. Van bijna 28.000 in de eerste helft van 2018 naar 37.500 in dezelfde periode in 2019.

Deze functie is niet beschikbaar met uw huidige instellingen. Klik hier om dit aan te passen.
'Preventie is het belangrijkst'
Ook in Nederland is de spionagesoftware in opkomst, ziet Eddy Willems, securityexpert bij antivirusbedrijf G Data. Hoe weet je dat er stalkerware op je telefoon staat? En hoe krijg je het er weer af?

"Het beste is om te voorkomen dat stalkerware überhaupt op je telefoon geïnstalleerd wordt", zegt Willems. "Om zo'n app te installeren, heb je fysieke toegang nodig tot de telefoon. Laat je telefoon dus niet onbeheerd achter. En zorg ervoor dat je telefoon vergrendeld is met een pincode die je partner niet kent."

Want als de software eenmaal op de telefoon staat, is het lastig om deze te herkennen. "Het probleem is dat de apps zich heel erg op de achtergrond houden. Ze zijn quasionzichtbaar. De makkelijkste oplossing is een antivirusapp installeren. Deze detecteren de meeste vormen van stalkerware."

Maar als je de software op je telefoon hebt ontdekt, is het verwijderen daarvan ook nog een vak apart. "De app wordt een soort beheerder van het apparaat en is daardoor niet zo makkelijk te verwijderen als een gewone app." Willems raadt daarom aan om een cybersecuritybedrijf te bellen als je stalkerware ontdekt op je telefoon. Zij helpen je dan om de software te verwijderen.

Voor rechters moeilijk om te oordelen over stalkerware
Als je weet dat stalkerware op je telefoon staat, dan kun je aangifte doen. Of het dan ook strafbaar is, hangt van veel dingen af, aldus Willems. "Er zijn weinig voorbeelden van rechterlijke uitspraken met betrekking tot stalkerware. Dat maakt het voor rechters moeilijk om over te oordelen".

Ook is de intentie van de daders moeilijk vast te stellen, stelt Willems. "Sommige mensen beweren dat ze stalkerware inzetten voor een 'goed doel'. Bijvoorbeeld om te zien dat er niks met de kinderen gebeurt of om te zien dat de eigen partner veilig is."

Stalkerware kan samengaan met huiselijk geweld
Stalkerware kan samengaan met huiselijk geweld, vertelt Willems. "Omdat stalkerware monitort wat het slachtoffer doet, is het een manier om je partner in het gareel te houden."

Om die reden hebben cybersecuritybedrijven en hulporganisaties tegen huiselijk geweld zich dinsdag verenigd in een coalitie. Onder de naam Coalition Against Stalkerware willen ze slachtoffers van deze software helpen en bewustwording creëren.

De coalitie bestaat onder meer uit Kaspersky, G Data, Electronic Frontier Foundation (EFF) en European Network for the Work with Perpetrators of Domestic Violence (WWP EN).