Rutte: 'Snelheid verlagen naar 100 kilometer per uur is een rotmaatregel'

Premier Mark Rutte vindt het verlagen van de maximumsnelheid naar 100 kilometer per uur op alle snelwegen een "rotmaatregel", maar wel nodig voor een groter belang: het behoud van banen in de bouwsector.

Overdag mag op snelwegen in Nederland straks niet harder worden gereden dan 100 kilometer per uur. Volgens Rutte is het denkbaar dat de maximumsnelheid in de toekomst weer omhoog kan, maar is dat niet waarschijnlijk.

"Het is denkbaar, maar laten we niet de indruk wekken dat we over een jaar weer 130 kilometer per uur kunnen rijden. Dat is helaas niet waarschijnlijk. Het zal echt voor langere tijd zijn", zei Rutte woensdagochtend tijdens een persconferentie.

Minister Cora van Nieuwenhuizen (Infrastructuur) - net als de premier een VVD'er - is evenmin blij met de snelheidsverlaging. "Ik had dit liever niet gedaan, laat dat duidelijk zijn. Maar het is echt noodzakelijk. Als je ondernemers spreekt, dan hoef je niet te twijfelen."

De bewindsvrouw kan nog niet zeggen wanneer de snelheidsverlaging precies wordt doorgevoerd en hoe die wordt gehandhaafd. Voor het einde van dit jaar wil ze meer duidelijkheid geven.

Kabinet wil ook dijken versterken en met meer geld boeren uitkopen
Rutte somde samen met ministers Van Nieuwenhuizen, Carola Schouten (Landbouw) en Stientje van Veldhoven (Wonen) de drie belangrijkste maatregelen op die het kabinet nu neemt om de stikstofuitstoot en -neerslag te verlagen. Daardoor moet ruimte ontstaan voor het bouwen van woningen en wegen.

Naast de verlaging van de maximumsnelheid zijn dat een andere samenstelling van veevoer en een verhoging van het bedrag voor het uitkopen van varkensboeren die vrijwillig stoppen met hun boerenbedrijf.

Om de kwaliteit van de dijken en de kust op peil te houden, komt het kabinet met een noodwet. "We moeten droge voeten houden", schrijft Schouten. Voor eventuele herstelmaatregelen in de natuur die daarvoor nodig zijn, is 250 miljoen euro gereserveerd. Dit bedrag is afkomstig van de al eerder toegezegde 0,5 miljard euro.

Vier maatregelen voor stikstofproblematiek
Maximumsnelheid omlaag naar 100 km/u
Noodwet om dijken en kust te versterken
Extra geld zodat varkenshouders vrijwillig eerder kunnen stoppen
Ander veevoer om ammoniakuitstoot te verlagen
Rutte: 'Grootste crisis in mijn negen jaar als premier'
De maatregelen zijn nodig, omdat de Raad van State eind mei een streep zette door het stikstofbeleid van het kabinet. Daardoor kwam het verlenen van bouwvergunningen stil te liggen.

"Dit is voor ons land een crisis van een ongekende omvang. Ik heb dat in mijn negen jaar in deze baan in deze heftigheid niet eerder meegemaakt", zei Rutte over de gevolgen van de rechterlijke uitspraak. "De stikstofcrisis is in haar complexiteit niet te vergelijken met de vluchtelingencrisis van 2015 en 2016", aldus de premier.

De VVD heeft zich altijd geprofileerd als autopartij. Onder het eerste kabinet van Rutte werd in 2010 de maximumsnelheid met veel publiciteit verhoogd naar 130 kilometer per uur. De term 'vroempartij' werd zelfs door de VVD geclaimd.

"Ik baal er ongelooflijk van dat die 130 kilometer per uur verdwijnt", benadrukte Rutte. "Maar als mensen met Kerst thuiszitten en geen werk hebben omdat ik 130 wil blijven rijden, dan kan ik mezelf niet meer in de spiegel aankijken. Dan kan geen VVD'er zichzelf in de spiegel aankijken."

Beschermde natuurgebieden mogelijk geschrapt
Om de liberalen enigszins tegemoet te komen, wordt in Europees verband ingezet op het samenvoegen of herindelen van Natura 2000-gebieden.

Sommige natuurgebieden zijn vanwege de omvang en de ligging structureel zwak en blijven dat ook. In dat geval wordt bekeken of de beschermde status "moet worden
aangepast".

"We gaan kijken of we de natuur ook op andere plekken kunnen realiseren. We willen een robuust natuurnetwerk, maar wel slim vormgeven", zei Schouten daarover.

Dinsdag lekten de belangrijkste maatregelen al uit toen coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie het eens waren geworden.

BinnenlandZie ook: Verkeerskundigen: Sneller thuis bij verlaging maximumsnelheid
Woningbouw en infrastructuur krijgen voorrang
Het kabinet wil 70 procent van de 'stikstofwinst' die uit de maatregelen voortvloeit met voorrang gebruiken om de bouw en de infrastructuur weer vlot te trekken. De overige 30 procent wordt ingezet voor de natuur.

Het kabinet wil de komende periode ieder jaar 75.000 huizen bouwen om het woningtekort aan te pakken. Dat aantal leek door de stikstofcrisis terug te vallen naar 47.000 als er niets zou veranderen, waarschuwde Van Veldhoven, maar met de woensdag gepresenteerde maatregelen is het oorspronkelijke doel voor 2019 en 2020 weer in zicht.

Dit zijn nog geen langetermijnoplossingen. Die komen volgens de planning aan het einde van dit jaar. Dan zal er ook meer aandacht zijn voor de landbouw, de sector die verantwoordelijk is voor verreweg de meeste stikstofneerslag (46 procent). Voor het wegverkeer is het aandeel ruim 6 procent en de bouw zelfs minder dan 0,6 procent.