Johnson lijdt opnieuw nederlaag: Brexit op 31 oktober zo goed als uitgesloten

Het Britse Lagerhuis heeft dinsdagavond ingestemd met de uittredingswet van premier Boris Johnson. Niet eerder is er in het parlement een meerderheid gewonnen voor een bepaald Brexit-plan. Toch kan de overwinning ook symbolisch genoemd worden. Het Lagerhuis stemde even later namelijk tegen het door Johnson uitgestippelde tijdspad, omdat de parlementsleden meer tijd willen voor het behandelen van de wet.

De premier hoopte dat het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 oktober ordelijk kon verlaten. Hiervoor moest zijn deal nog deze week definitief worden behandeld. Nu de parlementariërs hier meer tijd voor willen, zit er niks anders op dan de Brexit opnieuw uit te stellen.

Johnson vroeg afgelopen zaterdag - onder dwang van het Lagerhuis en met tegenzin - uitstel aan door een brief te sturen naar Brussel. Hoewel hij dit verzoek niet ondertekende, heeft de EU het wel in behandeling genomen. Naar verwachting zullen de regeringsleiders van de 27 overige EU-lidstaten opnieuw uitstel verlenen, maar het is nog niet bekend wat de nieuwe deadline wordt. In de ingediende brief wordt gevraagd om uitstel tot 31 januari.

De voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk verklaarde na de stemming dinsdagavond dat hij, om een no-deal-Brexit te vermijden, de overige EU-landen zal aanraden het uitstelverzoek te accepteren.

Johnson kondigde dinsdagmiddag aan dat hij, als de parlementariërs niet met zijn tijdspad zouden instemmen, een motie voor nieuwe verkiezingen zal indienen. Hij had namelijk al laten weten dan niet nog langer met dit parlement te willen onderhandelen over de Brexit.

Of de premier dit daadwerkelijk gaat doen, is nog niet bekend. Johnson dreigde dinsdagavond na de stemming opnieuw dat een no deal-Brexit op 31 oktober nog altijd een optie is, hoewel het bijna zeker is dat de EU uitstel zal verlenen.

Kans op Brexit-impasse als er geen nieuwe verkiezingen komen
Als Johnson geen motie voor nieuwe verkiezingen indient en zijn wet niet intrekt, kan het parlement de komende weken (als we uitgaan van verder uitstel) nog bijeenkomen voor een debat en definitieve stemming.

Tijdens deze zogeheten derde lezing mogen er ook amendementen op de wet worden ingediend. Als de wet definitief wordt aangenomen, dan kan het VK de EU ergens komende maanden alsnog ordelijk verlaten. De kans is echter groot dat de wet dan alsnog strandt. Een aantal Lagerhuisleden liet eerder deze week namelijk al weten dinsdag mogelijk voor de wet te zullen stemmen, maar in een later stadium tegen te stemmen.

Daarnaast werkt Labour aan een amendement waardoor de goedgekeurde deal moet worden voorgelegd aan het volk via een tweede referendum. Ook zit er nog eentje in de pijplijn die ervoor moet zorgen dat het VK in de douane-unie blijft. Als deze wijzigingen van het wetsvoorstel worden aangenomen, is de kans groot dat Johnson de uittredingswet intrekt, omdat de inhoud van zijn akkoord dan significant verandert en hij terug naar Brussel moet om te onderhandelen.

Plannen van Johnson waren te ambitieus
Nadat Johnson de afgelopen dagen twee nederlagen had geleden - tot twee keer toe ging de stemming over zijn akkoord niet door - zette de premier vol in op plan B.

Hij hoopte dat hij zijn uittredingswet, die hand in hand gaat met het akkoord, nog deze week door het parlement kon loodsen. Daarna zou het Verenigd Koninkrijk de EU op 31 oktober verlaten, als ook goedkeuring was gegeven door de House of Lords (het equivalent van onze Eerste Kamer) en het Europees Parlement.

De uittredingswet telt echter 110 pagina's met nog eens meer dan honderd pagina's aan verdere uitleg. Normaal gesproken krijgen het Lager- en Hogerhuis weken tot enkele maanden om zo'n wet te bestuderen en erover te debatteren. Aangezien Johnson ze nu enkele dagen de tijd gaf, was de kans erg klein dat de parlementariërs hiermee akkoord zouden gaan.