Duurzame tuin aanleggen: tips op een rijtje

Wat heb je allemaal nodig voor een duurzame tuin? Moet je veel of weinig planten en bestrating hebben? Waarom is een duurzame tuin belangrijk? Radar geeft tips om je tuin flink te verduurzamen.

In een duurzame tuin wordt niet gespit maar geschoffeld, zijn kunstmest en bestrijdingsmiddelen verboden en is kraanwater nooit nodig. Een duurzame tuin is door en door groen en helpt bij problemen met CO2 en fijnstof, tegen hoge temperaturen in de stad en tegen wateroverlast bij zware regenval. Sjaak Willemstein is een van de duurzaamste hoveniers van Nederland. Hij legt duurzame tuinen aan en geeft er workshops over. Zijn uitgangspunt: 'Als de bodem op orde is, is de beplanting het gezondst. Dan komt het leven in de tuin pas goed op gang. Insecten, vogels en kleine dieren vinden uw tuin'.

Alternatieven voor mest
Een tuinbodem met een cultuur van bacteriën, schimmels en gisten (effectieve micro-organismen) activeert het leven van insecten en wormen in die bodem. Daardoor nemen de planten hun voeding beter op. Daardoor zijn die sterker en minder vatbaar voor ziekten. Gebruik nooit mest. De bodem is goed te voeden met gefermenteerde groente- en tuinafval. Het afval wordt in een afgesloten bak gefermenteerd door bacteriën. Na zes tot acht weken is het te gebruiken. Het fermenteren van groenafval gaat veel sneller en is ook milieuvriendelijker dan composteren. Bij composteren komt namelijk CO2 vrij en door de hitte in de composthoop verdwijnt een flink deel van de voedingsstoffen uit het groenafval.

Water in je tuin
Hoe minder bestrating, hoe beter. Daardoor komt het regenwater goed in de grond terecht en wordt het in je tuin ter plekke goed gebruikt. Het water verdwijnt zo dus niet naar je buren of in het riool. Als je bestrating wil, kies dan waterdoorlatende. Er bestaan stenen met gaten, of stenen met grote voegen waarlangs het water naar de grond loopt. Regenwater dat op je huisdak en schuur valt, kan je leiden naar een zogenaamde wadi. Dat is een kuil in je tuin. Bij zware regen loopt die kuil vol. Door die wadi blijft er meer vocht in de tuinbodem en in en om die wadi komt de natuur vanzelf op gang. Daar gaan vanzelf planten groeien die zich thuis voelen bij veel water én ook in de zomer als de kuil opgedroogd is. Vogels komen in de wadi badderen, planten die daar groeien hebben vaak veel bloemen en daar komen insecten op af.

Planten en insecten
Kies inheemse plantensoorten, dus geen olijfboom of een palm. Die hebben vaak kunstmest nodig. Kies voor biologisch gekweekte planten. De soorten die je moet kiezen hangen af van je grondsoort en van de ligging van de zon. Varieer met heesters en bomen. Voor de insecten is het belangrijk dat het hele jaar rond planten in je tuin staan te bloeien. Kies bijvoorbeeld de vroegbloeiende heester Ribes en krokussen, hyacinten, uien en vingerhoedskruid. Smeerwortel bloeit het hele jaar. Denk eraan dat vlinders niet alleen nectar van de vlinderstruik willen, maar ook grof gras en brandnetels waarin ze hun eitjes kunnen leggen. Een insectenhotel is voor bijen en hommels een goed idee.