Studenten en vakbonden teleurgesteld om bezuinigingen op onderwijs

Het onderwijs moet het vanaf volgend jaar doen met bijna 150 miljoen euro minder dan waar het op rekende. Om een tekort uit het verleden en extra kosten bij uitvoeringsdienst DUO te kunnen betalen, houdt het ministerie van Onderwijs dat geld in. Studenten en onderwijsbonden reageren teleurgesteld op de kabinetsplannen.

Het geld wordt gekort op het bedrag dat het ministerie jaarlijks aan onderwijsinstellingen uitkeert om de stijging van lonen en prijzen op te vangen. Om de inflatie helemaal te compenseren, zou het onderwijs ruim een miljard euro ontvangen. Nu wordt dat 882,6 miljoen euro. Het ministerie benadrukt dat het in principe genoeg uitkeert om de lonen te laten stijgen, maar kort op de compensatie voor duurdere inkopen.
Basisscholen voelen niets van de tegenvaller. Die krijgen wel de gehele loon- en prijsstijging vergoed.

Begrotingsgat
Het voortgezet, beroeps- en hoger onderwijs, onderzoeksinstellingen en uitvoerende diensten als DUO en het Nationaal Archief gaan de korting, die de komende jaren nog wat oploopt, wel merken.
Zij zijn de dupe van een begrotingsgat uit 2018, toen er meer leerlingen en studenten waren dan gedacht, en extra kosten voor DUO. Bij die dienst, die onder meer studieleningen en -beurzen verstrekt, moet de komende jaren onderhoud worden gepleegd aan de ICT en moeten ICT-systemen worden vervangen.

Oplopende bezuiniging
De Vereniging Hogescholen wijst erop dat het kabinet gemiste inkomsten van een ingetrokken plan om studenten meer rente te laten betalen op hun studielening, rechtstreeks bij hogescholen en universiteiten wil weghalen. Dat leidt volgens de koepelorganisatie tot een oplopende bezuiniging van 226 miljoen. 'Er wordt een investering beloofd maar in de harde cijfers wacht ons wederom een bezuiniging', stelt de vereniging.

LEES OOK:
Verhoging rente op studielening gaat niet door
Cruciale misser
Volgens CNV Onderwijs is het een 'cruciale misser' dat het kabinet niet investeert in het onderwijs. 'We zien geen substantiële investeringen in de urgente problemen voor het onderwijs. Het kabinet geeft wel aan te willen investeren in een kenniseconomie, maar dan moet de basis wel op orde zijn. Zonder goed reken- en taalonderwijs ook geen toekomstige technici en onderzoekers', aldus de bond.

Ook de Algemene Onderwijsbond is 'ongelooflijk zwaar teleurgesteld'. Volgens de organisatie houdt het kabinet halsstarrig vol dat extra geld niet nodig is om meer leraren te krijgen. 'Alle kinderen in Nederland hebben recht op goed onderwijs, onbegrijpelijk dat de politiek dit niet ziet', aldus de AOb.

De onderwijsbond gaat woensdag peilen bij de achterban of er bereidheid is om acties te voeren en te staken.

Historisch keerpunt
De Vereniging van Universiteiten (VSNU) is positief over het nieuwe investeringsfonds, maar zegt de structurele korting van 226 miljoen euro op hoger onderwijs te betreuren. Voorzitter Pieter Duisenberg: 'Deze Prinsjesdag kan een historisch keerpunt zijn: de troonrede en de miljoenennota maken duidelijk dat Nederland echt wil investeren in kennis, via het nieuwe investeringsfonds. Dat het kabinet ervoor kiest om hiertegenover een extra bezuiniging op hoger onderwijs te zetten, vanwege het niet doorgaan van de renteverhoging op het leenstelsel, is dan onbegrijpelijk.'

Onderwijskwaliteit
De universiteiten kijken reikhalzend uit naar de voorwaarden voor het investeringsfonds. Het is volgens VSNU van belang dat de brede wetenschap en ook fundamenteel onderzoek hierin kunnen deelnemen.
Studentenorganisaties reageren teleurgesteld op de kabinetsplannen. Het budget voor technische studies gaat weliswaar omhoog, maar dat gaat ten koste van andere studierichtingen. 'Het kabinet wil hoger onderwijs en onderzoek van topkwaliteit, maar is niet bereid ervoor te betalen', constateren de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO).

De organisaties zijn bang dat bij alfa-, gamma- en medische wetenschappen 'zowel de onderwijskwaliteit als de toegankelijkheid in het geding komt'. Daarnaast vinden LSVb en ISO dat het kabinet 'verstoppertje speelt met studenten' door te schuiven met een post van 226 miljoen euro. Dat geld zou op termijn worden opgehaald door de rente op studieleningen te verhogen.

Omdat de geplande renteverhoging na veel weerstand van tafel is gegaan, wordt het bedrag afgewenteld op het hoger onderwijs zelf. 'Hierdoor krijgen studenten de bezuiniging indirect alsnog op hun bord', stellen de studentenorganisaties. 'Hoewel zij nu niet meer rente hoeven te betalen over studieleningen, wordt eenzelfde bedrag nu bezuinigd op de onderwijskwaliteit.'

LEES OOK:
Universiteiten verschuiven geen geld naar bèta en techniek
Update 19 september: Milde Kamer wil meer geld voor onderwijs
De oppositie wil meer geld voor de publieke sector, wordt duidelijk tijden het eerste debat. Vooral meer geld voor onderwijs was vaak te horen. Het lerarentekort moet worden aangepakt en de salarissen in het basisonderwijs moeten worden gelijkgetrokken met het voortgezet onderwijs.

De coalitiepartijen willen er naar kijken. Ze hebben de steun van de oppositie nodig in de Eerste Kamer. Daarbij wordt vooral naar de PvdA en GroenLinks gekeken.