55-plussers treffen geen voorbereidingen voor leven als pensionado

Ouderen hebben niets geregeld voor een zorgeloze toekomst. Dat blijkt uit onderzoek van dagblad Trouw onder ruim 1800 55- tot 75-jarigen. Zij rekenen er op dat de overheid voor hen gaat zorgen, maar kan dat wel als de personeelstekorten in de zorg alleen maar toenemen? Wat moet er gebeuren?

De fase tussen het werkzame leven en echte ouderdom wordt de 'derde levensfase' genoemd. Dat bestond vroeger niet. Tegenwoordig zijn deze ouderen (young elderly persons) rijker, gezonder en hoger opgeleid. Hans Marijnissen van Trouw: 'Ouderen wandelen, fietsen of tuinieren. Wie achter de geraniums blijft zitten, sterft acht jaar eerder.' Tegen de tijd dat deze generatie, zo'n 2,4 miljoen mensen, met pensioen gaat ontstaat het volgende probleem. Het aantal professionele zorgverleners en mantelzorgers neemt namelijk af. Zo zijn er in 2040 nog maar zes mantelzorgers voor elke 85-plusser, tegen vijftien nu.

Waardoor zijn er minder mantelzorgers?
Liesbeth Hoogendijk van MantelzorgNL zegt dat het gebrek aan mantelzorgers alleen maar erger wordt de komende jaren. 'Jongeren trekken naar stedelijk gebied. In krimpgebieden zoals Drenthe, Zuid-Limburg of Zeeuw-Vlaanderen neemt het aantal ouderen hard toe. Mensen die in die omgeving zorg kunnen verlenen trekken weg.'

Goede zorg: wiens taak is dat?
Marijnissen: '70% vindt dat goede zorg een taak van de overheid is, nog eens 50% van de ondervraagden zegt dat professionele zorginstanties hier een belangrijke rol hebben'. Evert-Jan Slootweg, Tweede Kamerlid voor het CDA, zegt dat goede zorg vooral ook bij de familie ligt. 'Ouders moeten gaan nadenken over wat het zou betekenen als ze afhankelijk van zorg worden. Ga het gesprek aan met de kinderen. Veel kinderen willen juist veel meer betekenen voor hun ouders.'

Bijna de helft van de mensen met kinderen wil straks niet door die kinderen verzorgd worden. Toch wil 91% zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Dat is ook wat de overheid graag wil. Voorbereidingen daarvoor zijn er niet, zegt 70% van de ondervraagden. Het huis is meestal niet levensloopbestendig of juist te groot.

Geen geld voor extra zorg
Na het pensioen ontstaat een grote kloof tussen arme en rijke pensionado's. Twee derde van de minima heeft geen geld om extra zorg in te kopen. Ook voelen zij zich fysiek minder gezond, minder prettig en maken zij zich meer zorgen.

Wat moet er gebeuren?
Marijnissen oppert de terugkeer van het bejaardentehuis, maar dan 'nieuwe stijl', waar ouderen samenwonen en zorg op bestelling kunnen krijgen. Denk aan thuiszorg, huishoudelijke hulp, professionele zorg of maaltijden. Evert-Jan Slootweg omarmt dat idee en vindt dat gemeenten veel meer moeten doen om zelfstandige ouderen te herbergen. Liesbeth Hoogendijk van MantelzorgNL vindt dat de overheid een 'deltaplan mantelzorg' moet opzetten met een duidelijke visie. 'Het gebrek aan mantelzorgers wordt een dijk van een probleem.' Slootweg: 'Mantelzorgers moeten ontzorgd worden. We gaan inzetten op meer respijthuizen en dagbestedingsplekken waar ouderen terechtkunnen'.